Farao’s dromen
1 EN het geschiedde ten einde van twee volle jaren, dat Farao droomde, en ziet, hij stond aan de rivier.
2 En ziet, uit de rivier kwamen op zeven koeien, schoon van aanzien, en vet van vlees, en zij weidden in het gras.
3 En ziet, zeven andere koeien kwamen na die op uit de rivier, lelijk van aanzien, en dun van vlees; en zij stonden bij de andere koeien aan den oever der rivier.
4 En die koeien, lelijk van aanzien, en dun van vlees, aten op die zeven koeien, schoon van aanzien en vet. Toen ontwaakte Farao.
5 Daarna sliep hij en droomde andermaal; en ziet, zeven aren rezen op, in één halm, vet en goed.
6 En ziet, zeven dunne en van den oostenwind verzengde aren schoten na dezelve uit.
7 En de dunne aren verslonden de zeven vette en volle aren. Toen ontwaakte Farao, en ziet, het was een droom.
8 En het geschiedde in den morgenstond, dat zijn geest verslagen was, en hij zond heen, en riep al de tovenaars van Egypte, en al de wijzen, die daarin waren; en Farao vertelde hun zijn droom; maar er was niemand, die ze aan Farao uitlegde.
9 Toen sprak de overste der schenkers tot Farao, zeggende: Ik gedenk heden aan mijn zonden.
10 Farao was zeer vertoornd op zijn dienaars, en leverde mij in bewaring ten huize van den overste der trawanten, mij en den overste der bakkers.
11 En in een nacht droomden wij een droom, ik en hij; wij droomden elk naar de uitlegging zijns drooms.
12 En aldaar was bij ons een Hebreeuws jongeling, een knecht van den overste der trawanten; en wij vertelden ze hem, en hij legde ons onze dromen uit; een ieder legde hij ze uit, naar zijn droom.
13 En gelijk hij ons uitlegde, alzo is het geschied; mij heeft hij hersteld in mijn staat, en hem gehangen.
14 Toen zond Farao en riep Jozef en zij deden hem haastelijk uit den kuil komen; en men schoor hem, en men veranderde zijn klederen; en hij kwam tot Farao.
15 En Farao sprak tot Jozef: Ik heb een droom gedroomd, en er is niemand, die hem uitlegge; maar ik heb van u horen zeggen, als gij een droom hoort, dat gij hem uitlegt.
16 En Jozef antwoordde Farao, zeggende: Het is buiten mij; God zal Farao’s welstand aanzeggen.
17 Toen sprak Farao tot Jozef: Zie, in mijn droom stond ik aan den oever der rivier;
18 En zie, uit de rivier kwamen op zeven koeien, vet van vlees en schoon van gedaante, en zij weidden in het gras.
19 En zie, zeven andere koeien kwamen op na deze, mager en zeer lelijk van gedaante, rank van vlees; ik heb dergelijke van lelijkheid niet gezien in het ganse Egypteland.
20 En die ranke en lelijke koeien aten die eerste zeven vette koeien op;
21 Dewelke in haar buik inkwamen; maar men merkte niet, dat ze in haar buik ingekomen waren; want haar aanzien was lelijk, gelijk als in het begin. Toen ontwaakte ik.
22 Daarna zag ik in mijn droom, en zie, zeven aren rezen op in één halm, vol en goed.
23 En zie, zeven dorre, dunne en van den oostenwind verzengde aren, schoten na dezelve uit;
24 En de zeven dunne aren verslonden die zeven goede aren. En ik heb het den tovenaars gezegd; maar er was niemand, die het mij verklaarde.
25 Toen zeide Jozef tot Farao: De droom van Farao is één; hetgeen God is doende, heeft Hij Farao te kennen gegeven.
26 Die zeven schone koeien zijn zeven jaren; die zeven schone aren zijn ook zeven jaren; de droom is één.
27 En die zeven ranke en lelijke koeien, die na gene opkwamen, zijn zeven jaren; en die zeven ranke van den oostenwind verzengde aren zullen zeven jaren des hongers wezen.
28 Dit is het woord, hetwelk ik tot Farao gesproken heb: hetgeen God is doende, heeft Hij Farao vertoond.
29 Zie, de zeven aankomende jaren, zal er grote overvloed in het ganse land van Egypte zijn.
30 Maar na dezelve zullen er opstaan zeven jaren des hongers; dan zal in het land van Egypte al die overvloed vergeten worden; en de honger zal het land verteren.
31 Ook zal de overvloed in het land niet gemerkt worden, vanwege dienzelven honger, die daarna wezen zal; want hij zal zeer zwaar zijn.
32 En aangaande, dat die droom aan Farao ten tweeden maal is herhaald, is, omdat de zaak van God vastbesloten is, en dat God haast, om dezelve te doen.
33 Zo zie nu Farao naar een verstandigen en wijzen man, en zette hem over het land van Egypte.
34 Farao doe zo , en bestelle opzieners over het land; en neme het vijfde deel des lands van Egypte in de zeven jaren des overvloeds.
35 En dat zij alle spijze van deze aankomende goede jaren verzamelen, en koren opleggen, onder de hand van Farao, tot spijze in de steden, en bewaren het.
36 Zo zal de spijze zijn tot voorraad voor het land, voor zeven jaren des hongers, die in Egypteland wezen zullen; opdat het land van honger niet verga.
Jozefs verhoging
37 En dit woord was goed in de ogen van Farao, en in de ogen van al zijn knechten.
38 Zo zeide Farao tot zijn knechten: Zouden wij wel een man vinden als dezen, in welken Gods Geest is?
39 Daarna zeide Farao tot Jozef: Naardien God u dit alles heeft verkondigd, zo is er niemand zo verstandig en wijs, als gij.
40 Gij zult over mijn huis zijn, en op uw bevel zal al mijn volk de hand kussen; alleen dezen troon zal ik groter zijn dan gij.
41 Voorts sprak Farao tot Jozef: Zie, ik heb u over gans Egypteland gesteld.
42 En Farao nam zijn ring van zijn hand af, en deed hem aan Jozefs hand, en liet hem fijne linnen klederen aantrekken, en legde een gouden keten aan zijn hals;
43 En hij deed hem rijden op den tweeden wagen, dien hij had; en zij riepen voor zijn aangezicht: Knielt. Alzo stelde hij hem over gans Egypteland.
44 En Farao zeide tot Jozef: Ik ben Farao, doch zonder u zal niemand zijn hand of zijn voet opheffen in gans Egypteland.
45 En Farao noemde Jozefs naam Zafnath Paäneah, en gaf hem Asnath, de dochter van Potifera, overste van On, tot een vrouw; en Jozef toog uit door het land van Egypte.
46 Jozef nu was dertig jaren oud, als hij stond voor het aangezicht van Farao, koning van Egypte; en Jozef ging uit van Farao’s aangezicht, en hij toog door gans Egypteland.
47 En het land bracht voort, in de zeven jaren des overvloeds, bij handvollen.
48 En hij vergaderde alle spijze der zeven jaren, die in Egypteland was, en deed de spijze in de steden; de spijze van het veld van elke stad, hetwelk rondom haar was, deed hij daar binnen.
49 Alzo bracht Jozef zeer veel koren bijeen, als het zand der zee, totdat men ophield te tellen: want daarvan was geen getal.
50 En Jozef werden twee zonen geboren, eer er een jaar des hongers aankwam, die Asnath, de dochter van Potifera, overste van On, hem baarde.
51 En Jozef noemde den naam des eerstgeborenen Manasse; want, zeide hij , God heeft mij doen vergeten al mijn moeite, en het ganse huis mijns vaders.
52 En den naam des tweeden noemde hij Efraïm; want, zeide hij , God heeft mij doen wassen in het land mijner verdrukking.
53 Toen eindigden de zeven jaren des overvloeds, die in Egypte geweest was.
54 En de zeven jaren des hongers begonnen aan te komen, gelijk als Jozef gezegd had. En er was honger in al de landen; maar in gans Egypteland was brood.
55 Als nu gans Egypteland hongerde, riep het volk tot Farao om brood; en Farao zeide tot alle Egyptenaren: Gaat tot Jozef, doet wat hij u zegt.
56 Als dan honger over het ganse land was, zo opende Jozef alles, waarin iets was, en verkocht aan de Egyptenaren; want de honger werd sterk in Egypteland.
57 En alle landen kwamen in Egypte tot Jozef, om te kopen; want de honger was sterk in alle landen.
Pharao gedroomt hebbende twee droomen, ende onder sijn volck niemant vindende, diese konde uytleggen, so gedenckt de opperste Schencker aen Ioseph, v. 1. etc. Dien Pharao uyt de gevanckenisse doet voor sich brengen, ende verhaelt hem sijne droomen, die Ioseph uytleyt, ende geeft Pharao met eenen goeden raet tegens den toekomenden dieren tijt, 14. Daerom stelt hem Pharao tot eenen Regent naest sich over sijn gantsche Rijck, vereert hem hoochlick, vernoemt hem, ende geeft hem eene vrouwe, 37. Ioseph, nu 30 jaren out zijnde, reyst door gantsch Egypten, ende bestelt voorraet in de seven goede jaren, 46. Gewint twee sonen, Manasse ende Ephraim, 50. De quade jaren komen aen, waer in Ioseph van den voorraet des koorns aen den volcke verkoopt, 54.
1 ENde het geschiedde ten eynde van twee volle jaren, dat Pharao droomde, ende , siet, hy stont aen de Riviere.
2 Ende, siet, daer quamen op, uyt die riviere sevn koeyen, schoon van aensien, ende vet van vleesche, ende sy weydden inden grase.
3 Ende, siet, seven andere koeyen quamen na die op, uyt de riviere, leelick van aensien, ende dunne van vleesche; ende sy stonden by [d’ andere] koeyen aen den oever van de riviere.
4 Ende die koeyen, leelick van aensien, ende dunne van vleesche, aten op, die seven koeyen, schoone van aensien, ende vet: doe ontwaeckte Pharao.
5 Daerna sliep hy, ende droomde andermael, ende, siet, seven aren reesen op, in eenen halm, vet, ende goet.
6 Ende , siet, seven dunne, ende vanden oosten wint versengde aren , schoten na de selve uyt.
7 Ende de dunne aren verslonden de seven vette, ende volle aren: doe ontwaeckte Pharao, ende, siet, het was een droom.
8 Ende het geschiedde inden morgenstont, dat sijn geest verslagen was, ende hy sondt henen, ende riep alle de tooveraers van Egypten, ende alle de wijse, die daer in waren: ende Pharao vertelde hen sijnen droom, maer daer en was niemant, diese Pharao uytleyde.
9 Doe sprack de overste der Schenckeren tot Pharao, seggende; ick gedencke heden aen mijne sonden.
10 Pharao was seer vertoornt op sijne dienaers, ende leverde my in bewaringe ten huyse van den oversten der Trauwanten, my, ende den oversten der Backeren.
11 Ende in eener nacht, droomden wy eenen droom, ick ende hy: wy droomden, elck nae de uytlegginge sijnes drooms.
12 Ende aldaer was by ons een Hebreeusch jongelinck, een knecht van den oversten der Trauwanten ; ende wy verteldense hem, ende hy leyde ons onse droomen uyt: eenen yederen leyde hyse uyt, na sijnen droom .
13 Ende gelijck hy ons uyt leyde, alsoo ist geschiet: my heeft hy herstelt in mijnen staet, ende hem gehangen.
14 Doe sondt Pharao, ende riep Ioseph, ende sy deden hem haestelick uyt den kuyl komen: ende men schoer hem, ende men veranderde sijne kleederen, ende hy quam tot Pharao.
15 Ende Pharao sprack tot Ioseph; Ick hebbe eenen droom gedroomt, ende daer is niemant die hem uytlegge: maer ick hebbe van u hooren seggen, [als] ghy eenen droom hoort, dat ghy hem uytlegt.
16 Ende Ioseph antwoordde Pharao, seggende; Het is buyten my: Godt sal Pharaos welstant aenseggen.
17 Doe sprack Pharao tot Ioseph; Siet, in mijnen droom stont ick aen den oever der riviere:
18 Ende siet, daer quamen op uyt de riviere seven koeyen, vet van vleesche ende schoon van gedaente, ende sy weydden in het gras.
19 Ende siet, seven andere koeyen quamen op na dese, mager ende seer leelick van gedaente, ranck van vleesche: ick en hebbe dier gelijcke van leelickheyt niet gesien inden gantschen Egypten lande.
20 Ende die rancke ende leelicke koeyen aten die eerste seven vette koeyen op;
21 Dewelcke in haren buyck in quamen, maer men merckte niet datse in haren buyck in gekomen waren, want haer aensien was leelick gelijck als in den beginne: doe ontwaeckte ick.
22 Daerna sach ick in mijnen droom, ende siet, seven aren reesen op in eenen halm, vol ende goet.
23 Ende siet, seven dorre, dunne [ende] vanden oosten wint versengde aren schoten na de selve uyt:
24 Ende de seven dunne aren verslonden die seven goede aren: ende ick hebbe ’t den tooveraers geseyt, maer daer en was niemant die ’t my verklaerde.
25 Doe seyde Ioseph tot Pharao; Pharaos droom die is een: ’t gene Godt is doende, heeft hy Pharao te kennen gegeven.
26 Die seven schoone koeyen zijn seven jaren; die seven schoone aren zijn ooc seven jaren: de droom die is een.
27 Ende die seven rancke, ende leelicke koeyen, die na gene op quamen, zijn seven jaren; ende die seven rancke vanden oosten wint versengde aren, sullen seven jaren des hongers wesen.
28 Dit is het woort, ’t welck ick tot Pharao gesproken hebbe: ’t gene dat Godt is doende, heeft hy Pharao vertoont.
29 Siet, de seven aenkomende jaren, salder grooten overvloet in het gantsche lant van Egypten zijn.
30 Maer na de selve sullender opstaen seven jaren des hongers, dan sal in ’t lant van Egypten al dien overvloet vergeten worden, ende den honger sal het lant verteeren.
31 Oock en sal de overvloet in het lant niet gemerckt worden, van wegen dien selven honger, die daerna wesen sal: want hy sal seer swaer zijn.
32 Ende aengaende dat die droom aen Pharao ten tweedenmael is herhaelt; is om dat de sake van Godt vast besloten is, ende dat Godt haestet, om de selve te doen .
33 So sie nu Pharao nae eenen verstandigen ende wijsen man: ende sette hem over ’t lant van Egypten.
34 Pharao doe [soo], ende bestelle Opsienders over het lant: ende neme het vijfde deel des lants van Egypten in de seven jaren des overvloets.
35 Ende dat sy alle spijse van dese aenkomende goede jaren versamelen, ende koorn opleggen, onder de hant van Pharao, tot spijse in de steden, ende bewaren’t.
36 So sal de spijse zijn tot voorraet voor ’t lant, voor seven jaren des hongers, die in Egyptenlant wesen sullen: op dat het lant van honger niet en vergae.
37 Ende dit woort was goet inde oogen van Pharao, ende in de oogen aller sijner knechten.
38 So seyde Pharao tot sijne knechten: Souden wy wel eenen man vinden als desen, inden welcken Godts geest zy?
39 Daer na seyde Pharao tot Ioseph; Nadien Godt u dit alles heeft kont gedaen, so en isser niemant [soo] verstandich ende wijs als ghy.
40 Ghy sult over mijn huys zijn, ende op u bevel sal al mijn volck [de hant] kussen; alleen desen throon sal ick grooter zijn als ghy.
41 Voorder sprack Pharao tot Ioseph; Siet, ick hebbe u over gantsch Egyptenlant gestelt.
42 Ende Pharao nam sijnen rinck van sijne hant af, ende dede hem aen Iosephs hant, ende liet hem fijne lijnen kleederen aen trecken, ende leyde een gouden keten aen sijnen hals.
43 Ende hy dede hem rijden op den tweeden wagen dien hy hadde; ende sy riepen voor sijn aengesichte, Knielt: also stelde hy hem over gantsch Egyptenlant.
44 Ende Pharao seyde tot Ioseph; Ick ben Pharao: doch sonder u en sal niemant sijne hant ofte sijnen voet opheffen in gantsch Egyptenlant.
45 Ende Pharao noemde Iosephs name, Zaphnath Paaneah, ende gaf hem Asnath, de dochter van Potiphera, Overste van On, tot eene vrouwe: ende Ioseph tooch uyt door het lant van Egypten.
46 Ioseph nu was dertich jaer out als hy stont voor ’t aengesichte van Pharao, koninck van Egypten: ende Ioseph ginck uyt van Pharaos aengesichte, ende hy tooch door gantsch Egyptenlant.
47 Ende het lant brachte voort inde seven jaren des overvloets, by hant vollen .
48 Ende hy vergaderde alle spijse der seven jaren, die in Egyptenlant was, ende dede de spijse in de steden: de spijse van het velt elcker stadt, het welcke rontom haer was, dede hy daer binnen.
49 Also brachte Ioseph by een, seer veel koorns, als het zant der Zee: tot datmen ophield te tellen; want des en was geen getal.
50 Ende Ioseph werden twee sonen geboren, eerder een jaer des hongers aenquam, die Asnath, de dochter van Potiphera, overste van On, hem baerde.
51 Ende Ioseph noemde den naem des eerstgeboren, Manasse: want, [seyde hy] Godt heeft my doen vergeten al mijne moeyte, ende het gantsche huys mijns vaders.
52 Ende den naem des tweeden noemde hy, Ephraim: want [seyde hy] Godt heeft my doen wassen in ’t lant mijner verdruckinge.
53 Doe eyndigden de seven jaren des overvloets, die in Egypten geweest was.
54 Ende de seven jaren des hongers begonnen aen te komen; gelijck als Ioseph geseyt hadde: ende daer was honger in alle de landen; maer in gantsch Egyptenlant was broot.
55 Als nu gantsch Egyptenlant hongerde, riep het volck tot Pharao om broot: ende Pharao seyde tot alle Egyptenaren; Gaet tot Ioseph, doet wat hy u seyt.
56 Als dan honger over het gantsche lant was, so opende Ioseph alles waer in [yet] was, ende verkocht aen de Egyptenaren: want de honger in Egyptenlant sterck wert.
57 Ende alle landen quamen in Egypten tot Ioseph om te koopen: want de honger in alle landen sterck was.
