1 Christus stelt sijne toehoorderen voor verscheyden gelijckenissen, daer van d’eerste is van een zaeijer, wiens zaet op verscheyden plaetsen valt. 10 Verklaert sijnen discipelen d’oorsake, waerom hy in gelijckenissen spreeckt. 18 Leght sijnen discipelen deselve gelijckenisse uyt. 24 Voeght daer by de gelijckenisse van het onkruyt tusschen de terwe. 31 Van het mostaertzaet. 33 Van den suerdeessem. 36 Leght uyt de gelijckenisse van het onkruyt. 44 Doet daer by de gelijckenisse van den verborgen schat. 45 Van den koopman die peerlen soeckt. 47 Van ’t vischnet. 52 Van een Schriftgeleerde die uyt sijnen schat nieuw ende oudt voortbrenght. 54. Komt in sijn vaderlant, daer hy niet veel geacht en wort.
1 ENde te dien dage Iesus uyt den huyse gegaen zijnde, sat by de zee.
2 Ende tot hem vergaderden vele scharen, soo dat hy in een schip gingh ende neder sat, ende alle de schare stont op den oever.
3 Ende hy sprack tot haer vele dingen door gelijckenissen, seggende, Siet een zaeijer gingh uyt om te zaeijen:
4 Ende als hy zaeyde viel een deel [zaets ] by den wegh: ende de vogelen quamen, ende aten dat selve op.
5 Ende een ander [deel ] viel op steenachtige [plaetsen, ] daer het niet veel aerde en hadde, ende het gingh terstont op, om dat het geen diepte van aerde en hadde.
6 Maer als de sonne opgegaen was, soo is ’t verbrant geworden, ende om dat het geen wortel en hadde, is het verdort.
7 Ende een ander [deel ] viel in de doornen: ende de doornen wiessen op, ende verstickten het selve:
8 Ende een ander [deel ] viel in de goede aerde, ende gaf vrucht, het een hondert, het ander sestigh, ende het ander dertigh [vout. ]
9 Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.
10 Ende de discipelen tot hem komende seyden tot hem, Waerom spreeckt ghy tot haer door gelijckenissen?
11 Ende hy antwoordende seyde tot haer, Om dat het u gegeven is, de verborgentheden des Koninckrijcks der hemelen te weten, maer dien en is t niet gegeven.
12 Want wie heeft, dien sal gegeven worden, ende hy sal overvloedelick hebben: maer wie niet en heeft, van dien sal genomen worden oock dat hy heeft.
13 Daerom spreke ick tot haer door gelijckenissen, om dat sy siende niet en sien, ende hoorende niet en hooren, noch oock verstaen.
14 Ende in haer wort de prophetie Iesaie vervult, die seght, Met het gehoor sult ghy hooren, ende geensins verstaen: ende siende sult ghy sien, ende geensins bemercken.
15 Want het herte deses volcks is dick geworden, ende sy hebben met den ooren swaerlick gehoort: ende hare oogen hebben sy toegedaen, op dat sy niet t’eeniger tijt met den oogen en souden sien, ende met den ooren hooren, ende met der herten verstaen, ende haer bekeeren, ende ick haer genese.
16 Doch uwe oogen zijn saligh, om dat sy sien, ende uwe ooren om dat sy hooren.
17 Want voorwaer ick segge u, dat vele Propheten ende rechtveerdige hebben begeert te sien de dingen die ghy siet, ende en hebben [se ] niet gesien: ende te hooren die dingen die ghy hoort, ende en hebben [se ] niet gehoort.
18 Ghy dan hoort de gelijckenisse van den zaeijer.
19 Als yemant dat woort des Koninckrijcks hoort, ende niet en verstaet, soo komt de boose, ende ruckt wech ’t gene in sijn herte gezaeyt was. Dese is de gene die by den wegh bezaeyt is.
20 Maer die in steenachtige [plaetsen ] bezaeyt is, dese is de gene die ’t woort hoort, ende dat terstont met vreughden ontfanght.
21 Doch hy en heeft geen wortel in hemselven, maer is voor eenen tijt: ende als verdruckinge of vervolginge komt, om des woorts wille, soo wort hy terstont ge-ergert.
22 Ende die in de doornen bezaeyt is, dese is de gene die het woort hoort, ende de sorghvuldigheyt deser werelt, ende de verleydinge des rijckdoms verstickt het woort, ende het wort onvruchtbaer.
23 Die nu in de goede aerde bezaeyt is, dese is de gene die het woort hoort ende verstaet, die oock vrucht draeght, ende voort brenght, de een hondert, de ander sestigh, ende de ander dertigh [vout. ]
24 Een ander gelijckenisse heeft hy haer voorgestelt, seggende, Het Koninckrijck der hemelen is gelijck een mensche, die goet zaet zaeyde in sijnen acker.
25 Ende als de menschen sliepen, quam sijnen vyant ende zaeyde onkruyt midden in de terwe, ende gingh wech.
26 Doe het nu [tot ] kruyt opgeschoten was, ende vrucht voortbracht, doe openbaerde hem oock het onkruyt.
27 Ende de dienstknechten van den heere des huys gingen ende seyden tot hem: Heere, en hebt ghy niet goet zaet in uwen acker gezaeyt: van waer heeft hy dan dit onkruyt?
28 Ende hy seyde tot haer, Een vyandigh mensche heeft dat gedaen. Ende de dienstknechten seyden tot hem, Wilt ghy dan dat wy henen gaen, ende dat selve vergaderen?
29 Maer hy seyde, Neen, op dat ghy het onkruyt vergaderende, oock mogelick met het selve de terwe niet uyt en treckt.
30 Laetse beyde te samen opwassen tot den oogst, ende in den tijt des oogsts sal ick tot de maeijers seggen, Vergadert eerst dat onkruyt, ende bindt het in busselen, om het selve te verbranden: maer de terwe brenght te samen in mijne schuere.
31 Een ander gelijckenisse heeft hy haer voorgestelt, seggende, Het Koninckrijck der hemelen is gelijck het mostaertzaet, het welck een mensche heeft genomen, ende in sijnen acker gezaeyt:
32 Het welcke wel het minste is onder alle de zaden: maer wanneer het opgewassen is, dan is ’t het meeste van de moeskruyden: ende het wort een boom, alsoo dat de vogelen des hemels komen ende nestelen in sijne tacken.
33 Een andere gelijckenisse sprack hy tot haer, [seggende, ] Het Koninckrijck der hemelen is gelijck een suerdeessem, welcke een vrouwe nam ende verberghde in drie maten meels, tot dat het geheel gesuert was.
34 Alle dese dingen heeft Iesus tot de scharen gesproken door gelijckenissen: ende sonder gelijckenisse en sprack hy tot haer niet.
35 Op dat vervult soude worden, dat gesproken is door den Propheet, seggende, Ick sal mijnen mont opdoen door gelijckenissen: Ick sal voortbrengen dingen die verborgen waren van de grontlegginge der werelt.
36 Doe nu Iesus de scharen [van hem ] gelaten hadde, gingh hy na huys. Ende sijne discipelen quamen tot hem, seggende, Verklaert ons de gelijckenisse van het onkruyt des ackers.
37 Ende hy antwoordende seyde tot haer, Die het goet zaet zaeyt, is de Sone des menschen.
38 Ende de acker is de werelt: ende het goede zaet zijn de kinderen des Koninckrijcks: ende het onkruyt zijn de kinderen des boosen.
39 Ende de vyant die het selve gezaeyt heeft, is de duyvel: ende de oogst is de voleyndinge der werelt: ende de maeijers zijn de Engelen.
40 Gelijckerwijs dan het onkruyt vergadert, ende met vyer verbrant wort, alsoo sal het [oock ] zijn in de voleyndinge deser werelt.
41 De Sone des menschen sal sijne Engelen uytsenden, ende sy sullen uyt sijn Koninckrijck vergaderen alle de ergernissen, ende de gene die de ongerechtigheyt doen:
42 Ende sullen deselve in den vyerigen oven werpen: daer sal weeninge zijn ende knersinge der tanden.
43 Dan sullen de rechtveerdige blincken, gelijck de sonne, in het Koninckrijck haers Vaders. Die ooren heeft om te hooren, die hoore.
44 Wederom is het Koninckrijck der hemelen gelijck een schat in den acker verborgen, welcken een mensche gevonden hebbende, verberghde [dien, ] ende van blijdtschap over den selven gaet hy henen ende verkoopt al wat hy heeft, ende koopt dien selven acker.
45 Wederom is het Koninckrijck der hemelen gelijck een koopman die schoone peerlen soeckt:
46 Dewelcke, hebbende een peerle van groote waerde gevonden, gingh henen ende verkocht al wat hy hadde, ende kocht deselve.
47 Wederom is het Koninckrijck der hemelen gelijck een net geworpen in de zee, ende dat allerley soorten [van visschen ] t’samen brenght:
48 Het welcke wanneer het vol geworden is, [de visschers ] aen den oever optrecken, ende nedersittende lesen het goede uyt in [hare ] vaten, maer het quade werpen sy wech.
49 Alsoo sal het in de voleyndinge der eeuwen wesen: de Engelen sullen uytgaen, ende de boose uyt het midden der rechtveerdige afscheyden:
50 Ende sullen deselve in den vyerigen oven werpen: daer sal zijn weeninge ende knersinge der tanden.
51 Ende Iesus seyde tot haer, Hebt ghy dit alles verstaen? Sy seyden tot hem, Ia Heere.
52 Ende hy seyde tot haer: Daerom een yegelick Schriftgeleerde in het Koninckrijck der hemelen onderwesen, is ge-lijck een heere des huys, die uyt sijnen schat nieuwe ende oude dingen voortbrenght.
53 Ende het is geschiet als Iesus dese gelijckenissen ge-eyndight hadde, vertrock hy van daer.
54 Ende gekomen zijnde in sijn vaderlant leerde hyse in hare Synagoge, soo dat sy haer ontsetteden, ende seyden, Van waer [komt ] desen die wijsheyt ende die krachten.
55 Is dese niet de sone des timmermans? ende is sijne moeder niet genaemt Maria, ende sijn broeders Iacobus ende Ioses, ende Simon ende Iudas?
56 Ende sijne susters zijnse niet alle by ons? Van waer [komt ] dan desen dit alles?
57 Ende sy wierden aen hem ge-ergert. Maer Iesus seyde tot haer, Een Propheet en is niet onge-eert dan in sijn vaderlant, ende in sijn huys.
58 Ende hy en heeft aldaer niet vele krachten gedaen, van wegen haer ongeloove.
De zaaier
1 Op die dag verliet Jezus het huis en ging bij de zee zitten.
2 En veel menigten verzamelden zich om Hem heen, zodat Hij in een schip ging zitten; en heel de menigte stond op de oever.
3 En Hij sprak tot hen veel dingen door gelijkenissen. Hij zei: Zie, een zaaier ging eropuit om te zaaien.
4 En toen hij zaaide, viel een deel van het zaad langs de weg; en de vogels kwamen en aten dat op.
5 Een ander deel viel op steenachtige plaatsen, waar het niet veel aarde had; en het kwam meteen op, doordat het geen diepte van aarde had.
6 En toen de zon opgegaan was, verschroeide het; en doordat het geen wortel had, verdorde het.
7 Een ander deel viel tussen de dorens; en de dorens kwamen op en verstikten het.
8 En weer een ander deel viel in de goede aarde en gaf vrucht, het ene honderd-, het andere zestig-, en een ander dertigvoudig .
9 Wie oren heeft om te horen, laat hij horen.
Waarom Jezus door gelijkenissen sprak
10 En de discipelen kwamen naar Hem toe en zeiden tegen Hem: Waarom spreekt U tot hen door gelijkenissen?
11 Hij antwoordde en zei tegen hen: Omdat het u gegeven is de geheimenissen van het Koninkrijk der hemelen te kennen, maar aan hen is het niet gegeven.
12 Want wie heeft, aan hem zal gegeven worden, en hij zal overvloedig hebben; maar wie niet heeft, van hem zal afgenomen worden zelfs wat hij heeft.
13 Daarom spreek Ik tot hen door gelijkenissen, omdat zij niet zien, ook al zien zij, en niet horen, ook al horen zij, en ook niet begrijpen.
14 En in hen wordt de profetie van Jesaja vervuld die zegt: Met het gehoor zult u horen, maar beslist niet begrijpen; en ziende zult u zien, maar beslist niet opmerken.
15 Want het hart van dit volk is vet geworden, en zij hebben met de oren slecht gehoord, en hun ogen hebben zij dichtgedaan, opdat zij niet op enig moment met de ogen zouden zien en met de oren horen en met het hart begrijpen, en zij zich zouden bekeren en Ik hen zou genezen.
16 Maar uw ogen zijn zalig omdat zij zien, en uw oren omdat zij horen.
17 Want voorwaar, Ik zeg u dat veel profeten en rechtvaardigen verlangd hebben te zien wat u ziet, en zij hebben het niet gezien; en te horen wat u hoort, en zij hebben het niet gehoord.
Uitleg van de gelijkenis van de zaaier
18 Luistert ú dan naar de gelijkenis van de zaaier.
19 Als iemand het Woord van het Koninkrijk hoort en het niet begrijpt, dan komt de boze en rukt weg wat in zijn hart gezaaid was; dat is hij bij wie langs de weg gezaaid is.
20 Maar bij wie op de steenachtige grond gezaaid is, dat is hij die het Woord hoort en dat meteen met vreugde ontvangt.
21 Hij heeft echter geen wortel in zichzelf, maar hij is iemand van het ogenblik; en als er verdrukking of vervolging komt omwille van het Woord, struikelt hij meteen.
22 En bij wie in de dorens gezaaid is, dat is hij die het Woord hoort; maar de zorgen van deze wereld en de verleiding van de rijkdom verstikken het Woord, en het wordt onvruchtbaar.
23 Bij wie in de goede aarde gezaaid is, dat is hij die het Woord hoort en begrijpt, die ook vrucht draagt en voortbrengt, de één honderd-, de ander zestig-, en de ander dertigvoudig .
Het onkruid tussen de tarwe
24 Een andere gelijkenis hield Hij hun voor. Hij zei: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan iemand die goed zaad zaaide in zijn akker.
25 Maar toen de mensen sliepen, kwam zijn vijand en zaaide onkruid tussen de tarwe, en ging weg.
26 Toen het gewas opkwam en vrucht voortbracht, kwam ook het onkruid tevoorschijn.
27 De dienaren van de heer des huizes gingen naar hem toe en zeiden: Heer, hebt u niet goed zaad in uw akker gezaaid? Waar komt dan dit onkruid vandaan?
28 Hij zei tegen hen: Een vijandig mens heeft dat gedaan. De dienaren zeiden tegen hem: Wilt u dan dat wij erheen gaan en het verzamelen?
29 Maar hij zei: Nee, opdat u bij het verzamelen van het onkruid niet misschien tegelijk ook de tarwe zelf uittrekt.
30 Laat ze allebei samen tot de oogst opgroeien, en in de oogsttijd zal ik tegen de maaiers zeggen: Verzamel eerst het onkruid en bind het in bossen om het te verbranden, maar breng de tarwe bijeen in mijn schuur.
Het mosterdzaad en het zuurdeeg
31 Een andere gelijkenis hield Hij hun voor. Hij zei: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een mosterdzaad, dat iemand nam en in zijn akker zaaide.
32 Dat is wel het kleinste van al de zaden, maar als het opgegroeid is, is het het grootste van de tuingewassen en het wordt een boom, zodat de vogels in de lucht een nest komen maken in zijn takken.
33 Een andere gelijkenis sprak Hij tot hen: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan zuurdeeg, dat een vrouw nam en in drie maten meel verborg, totdat het helemaal doorzuurd was.
34 Al deze dingen sprak Jezus tot de menigte door gelijkenissen, en zonder gelijkenis sprak Hij tot hen niet,
35 opdat vervuld zou worden wat gesproken is door de profeet, toen hij zei: Ik zal Mijn mond opendoen met gelijkenissen; Ik zal over dingen spreken die verborgen waren vanaf de grondlegging van de wereld.
Uitleg van de gelijkenis van het onkruid
36 Toen Jezus de menigte had laten weggaan, ging Hij naar huis. En Zijn discipelen kwamen bij Hem en zeiden: Verklaar ons de gelijkenis van het onkruid op de akker.
37 Hij antwoordde en zei tegen hen: Hij die het goede zaad zaait, is de Zoon des mensen.
38 De akker is de wereld, het goede zaad zijn de kinderen van het Koninkrijk en het onkruid zijn de kinderen van de boze.
39 De vijand die het gezaaid heeft, is de duivel; de oogst is de voleinding van de wereld en de maaiers zijn engelen.
40 Zoals dan het onkruid verzameld en met vuur verbrand wordt, zo zal het ook zijn bij de voleinding van deze wereld:
41 de Zoon des mensen zal Zijn engelen uitzenden, en zij zullen uit Zijn Koninkrijk verzamelen alle struikelblokken, en hen die de wetteloosheid doen,
42 en zij zullen hen in de vurige oven werpen; daar zal gejammer zijn en tandengeknars.
43 Dan zullen de rechtvaardigen stralen als de zon, in het Koninkrijk van hun Vader. Wie oren heeft om te horen, laat hij horen.
De schat in de akker en de parel van grote waarde
44 Het Koninkrijk der hemelen is ook gelijk aan een schat, in de akker verborgen, die iemand vond en verborg; en van blijdschap daarover gaat hij heen en verkoopt alles wat hij heeft, en koopt die akker.
45 Ook is het Koninkrijk der hemelen gelijk aan een koopman die mooie parels zoekt.
46 Toen hij één parel van grote waarde gevonden had, ging hij heen en verkocht alles wat hij had, en hij kocht hem.
Het visnet
47 Het Koninkrijk der hemelen is ook gelijk aan een net, uitgeworpen in de zee, dat allerlei soorten vissen bijeenbrengt.
48 Als het vol geworden is, trekken de vissers het op de oever. Ze gaan zitten en verzamelen de goede vissen in vaten, maar de slechte gooien zij weg.
49 Zo zal het bij de voleinding van de wereld zijn: de engelen zullen uitgaan en de slechten uit het midden van de rechtvaardigen afzonderen,
50 en zij zullen hen in de vurige oven werpen; daar zal gejammer zijn en tandengeknars.
51 Jezus zei tegen hen: Hebt u dit alles begrepen? Zij zeiden tegen Hem: Ja, Heere.
52 Hij zei tegen hen: Daarom, iedere schriftgeleerde, in het Koninkrijk der hemelen onderwezen, is gelijk aan een heer des huizes die uit zijn voorraad nieuwe en oude dingen tevoorschijn haalt.
Jezus in Nazareth verworpen
53 En toen Jezus deze gelijkenissen geëindigd had, gebeurde het dat Hij vandaar vertrok.
54 En Hij kwam in Zijn vaderstad en onderwees hen in hun synagoge, zodat zij versteld stonden en zeiden: Waar heeft Deze die wijsheid en krachten vandaan?
55 Is Dit niet de Zoon van de timmerman? En heet Zijn moeder niet Maria, en Zijn broers Jakobus en Joses, en Simon en Judas?
56 En Zijn zusters, zijn zij niet allen onder ons? Waar heeft Deze dan dit alles vandaan?
57 En zij namen aanstoot aan Hem. Maar Jezus zei tegen hen: Een profeet is niet ongeëerd, behalve in zijn vaderstad en in zijn huis.
58 En Hij deed daar niet veel krachten vanwege hun ongeloof.
