De Bruyt wort geroemt van wegen hare schoonheyt ende lieflickheyt, v. 1, etc. Sy verheucht haer van wegen de gemeynschap met haren Bruydegom, 10. Sy noodicht hem, ende sy begeert met hem de Kercken te gaen besoecken, 11, etc.
1 HOe schoon zijn uwe gangen in de schoenen, ghy Princen dochter! de omdraeyingen uwer heupen, zijn als kostelicke ketens, zijnde het werck van de handen eenes Konstenaers.
Cantica 7:1
’T schijnt dat de vrienden der Bruyt dese beschrijvinge van het lichaem der Bruyt gemaeckt hebben. Want v 5. ende v 9. wort van Salomo ofte Christo gesproken, als van eenen derden persoon. Evenwel houden ’t andre daer voor, dat het de woorden des Bruydegoms zijn.
Cantica 7:1
Verstaet hier by, haren wandel in ’t geloove aen Iesum Christum , alsoo namelick, dat hare voeten geschoeyt zijn met de veerdicheyt des Euangeliums des vredes, betoonende daer mede, dat sy uyt Godt geboren is, Ephes. 6.15. Siet oock Ies. 52.7.
Cantica 7:1
Vergel. hier mede Ioh. 1.13. ende Iacob. 1.18. Dese Bruyt, ofte de kercke, wort oock genoemt eenes Conincks dochter . Psal. 45.14. Want Godt is een groot Coninck.
Cantica 7:1
Het Hebr. woort (dat alleen hier gevonden wort) komt van draeyen, of omdraeyen, ende ’t schijnt te beteeckenen de hollicheyt daer in de heupe sich beweecht, of ommedraeyt. Dese omdraeyingen worden vergeleken by kostelicke ketens, of juweelen, beteeckenende de vaste, oprechte, ende schoone gestaltenisse, handel, ende wandel van dese Princelicke, of Edele dochter, wel betamende het Euangelium , daer sy professie van doet. Andre translateren hier het Hebr. woort gordels , ende verstaen hier door, den gordel der waerheyt, die gemaeckt is door het ingeven van den Geest der waerheyt, die opperste werck-man is van alle goede ende volmaeckte gaven. Desen gordel wort vergeleken by goudene ketens, die met vele schakels t’samen gevoecht zijn, want de waerheyt heeft wel vele deelen, maer sy passen alle op malkanderen, als de schakelen eenes ketens.
Cantica 7:1
Of, als hals-ketens , of braseletten , of dergelijcke vercierselen. Siet Prov. 25. op v 12.
Cantica 7:1
Verstaet by desen konstigen werckman, den H. Geest. Siet 1.Cor. 12.4. Daer staet Iacob. 1.17. Alle goede gave ende volmaeckte gifte komt van boven van den Vader der lichten .
2 Uwen navel is [als] een ronde beker, dien geenen dranck en ontbreeckt: Uwen buyck is [als] een hoop tarwe, rontom besett met lelien.
Cantica 7:2
De navel is het instrument daer voor het kindeken gevoedt wort terwijl het in sijnes moeders lichaem besloten is. Verstaet hier den navel der wedergeboorte, door den welcken wy des geestelicken levens deelachtich worden, als wy in den buyck der Kercke ontfangen zijn door het zaet des goddelicken woorts. Dese gave wort vergeleken by eeenen ronden beker dien geenen dranck en ontbreeckt, D. die nimmermeer uyt en droocht, overmits wy door de wedergeboorte, ontfangen den Geest der aenneminge tot kintschap, die van de uytverkorene nimmermeer en wijckt, Ioh. 14.16. maer hy wort in haer eene springende fonteyne ten eeuwigen leven, Ioh. 4.14.
Cantica 7:2
Hebr. Die geene vermenginge en ontbreeckt . De dranck wort meermaels vermenginge genoemt by de Hebreen, om dat sy niet altoos den wijn en droncken soo suyver als hy van den wijn-stock of persse quam, maer sy mengden den selven met water, ofte oock wel met speceryen. Siet bov. cap. 5.1. ende Proverb. 9.2. ende Cantic. 8.2. wort mentie gemaeckt van wijn met speceryen gemengt.
Cantica 7:2
De geestelicke gaven der Bruyt ofte kercke Christi zijn oock vruchtbaer, andre bekeerende, in sulcken overvloet als de tarwe, die vele vruchten draecht, Psal. 72.16.
Cantica 7:2
Hebr. betuynt . Hier mede wort aengewesen, dat de vruchtbaerheyt der Gemeynte gekroont wort met den segen Godes ende eene geestelicke vreucht. Het schijt te sien op de nieuwe vruchten, diemen pleecht te kroonen ofte vercieren met bloemen, of groene kranssen. Siet Hos. 14.6.
3 Uwe twee
Cantica 7:3
Siet de beduydinge deses vs, Cant. 4.5.
borsten zijn als twee welpen, tweelingen van een rhee.
4 Uwen hals is als een elpenbeenen toren, uwe oogen zijn [als] de vivers te Hesbon by de poorte Bath-rabbin: Uw’ neuse is als de toren van Libanon, die tegen Damascus siet.
Cantica 7:4
Door den hals wort te kennen gegeven de kracht ende heerlickheyt der kercke Christi . Andre verstaen door den hals de hope ende lijtsaemheyt.
Cantica 7:4
Dat is, schoon, sterck, ende recht op. Siet Cant. 4.4. ende d’aenteeck aldaer.
Cantica 7:4
T.w. de oogen uwes verstants, ende uwes geloofs. die zijn vol wijsheyt ende kennisse des Heeren, gelijck de vivers, vol zijn van klaer ende suyver water, klaer zijnde om de waerheyt te sien, ende om hare eygene, ende anderer wegen ende gangen aen te mercken. Siet bov. c. 4. v. 1.
Cantica 7:4
In de Stadt Hesbon heeft eertijts de Coninck Sihon sijn hof gehouden, Num. 21.26. Sy lach in eene goede vette landouwe, die den Rubeniten is toe-gevallen, Num. c. 32. ven 3, 4, 5, … 37. ’t schijnt dat in dese Stadt geweest zijn schoone vivers, die de selve vercierden, gelijck de oogen het lichaem doen. And. als vyvers met bedenckinge , ofte, met gedachte . D. konstelick gemaeckt.
Cantica 7:4
D. by de poorte daer vele menschen uyt ende in gaen, ofte, by de poorte daer vele menschen t’samen komen. Eenige meynen datter te Ierusalem een poorte geweest zy Bath-Rabbim genoemt, by de welcke oock schoone vyvers waren. Sommige nemen’t voor de schaeps-poorte Nehem. 3.1. Ofte de fonteyn-poorte, Nehm. 3.15. Andere houden ’t voor een poorte van Hesbon.
Cantica 7:4
Hier wort door gelijckenisse te kennen gegeven de schoonheyt der neuse, ende voorts des gantschen aengesichts. Sommige nemen die woorden aldus, Dewyle de neuse is het instrument van den reuck, daer door wy de kracht van vele dingen kunnen onderkennen: daerom verstaen sy daer by, het oordeel ende den geest des onderscheyts, daer door wy de verscheydene dingen kunnen onderscheyden, Phil. 1.10. Siet oock Ies. 11.3.
Cantica 7:4
Dit kanmen verstaen van den toren des huyses ’t welck Salomo in het wout van Libanon, of, van de boomen Libanons, getimmert heeft, 1.Reg. 7.2. ende 10.17.
Cantica 7:4
Damascus was in die tyden de vermaertste Stadt in Syrien, Iesa. 7.8. Noortwaerts van den berch Libanon gelegen: Een seer schoone Stadt, Ierem. 49.24, 25. Dese Stadt was gemeynelick vyant, ende sy voerde dickwijls krijch tegen het volck Godes, Siet 1.Chron. 18. ven 5, 6. 1.Reg. 11, 24, 25. Ies. 7.5, 8. Amos. 1.3. So dat, de toren van Libanon, siende nae Damascus toe, hier mach beteeckenen, de wacht-houdende sorge der Bruyt voor de ruste van haer selven, ende hare kinderen, tegen hare vyanden. Voor, die tegen Damascus siet , hebben andre, siende met het aensichte nae Damascus toe .
Cantica 7:4
Hebr. Dammesek . 1.Chron. 18.5. ende 6. staet, Darmascus . Maer 2.Reg. 16.10. ende Actor. 9.2. Damascus .
5 U hooft op u, is als Carmel, ende de hayr-bant uwes hoofts als purper: de Coninck is [als] gebonden op de galerien.
Cantica 7:5
Siet van den berch Carmel . 1.Sam. 25.2, 5. ende 1.Reg. 18. ven 19, 20, … 42. ende elders meer. Dese woorden nu, u hooft op u, is als Carmel , kunnen beteeckenen, dat de Bruyt met wijsheyt ende verstant treflick begaeft is, Gelijck de berch Carmel seer vruchtbaer zijnde, vele goede vruchten voort-bracht. Andre verduytschen hier het woort Carmel voor Carmoïsin , gelijck een gelijck woort, T.w. Carmil verduyscht wort. 2.Chron. 3.14.
Cantica 7:5
Verstaet hier dien bant, daer mede men den pronck ofte cieraet des hoofts op-bindt. Het Hebr. woort dallath beteeckent eygentlick dunnicheyt, teederheyt, properheyt, so dat het hier oock kan beduyden dunne of teeder hary. Siet c. 4.1.
Cantica 7:5
Dit coleur, als oock carmoisin, droegen eertijts Coningen ende Princen, ende derhalven dese Bruyt wel passende ende betamende, die eenes Princen dochter genoemt wort v 1. Ende dese coleuren zijn afbeeldingen van het bloet Iesu Christi .
Cantica 7:5
Verstaet hier by den Coninck , den Coninck Salomon, zijnde een figure Christi . De sin is, Als de Coninck wil gaen over de galerye van d’eene kamer nae d’andere, ende in ’t gaen u siet, so moet hy stille staen om u te aenschouwen, niet anders dan of hy aen de galerye vaste gebonden ware. And. De Coninck wort [daer van] gebonden aen de gangen .
Cantica 7:5
Het Hebr. woort Rehatim is Genes. 30.38, 41. ende Exod. 2.16. verduyscht goten : maer een gelijck woort Cant. 1.17. is verduyscht galeryen , gelijck het hier oock alsoo moet genomen worden: Ende verstaet door het woort galeryen , gebouwselen langst de huysen gaende. Ende, op , of, in, de galeryen gebonden te zijn , beteeckent hier, dat Christus eene vaste wooninge, ofte verblijf heeft in het huys sijner kercke, daer desen Coninck gebonden is ende gebonden blijft met de banden der liefde, die hy sijne lieve Bruyt de kercke, is toedragende, Rom. 8.35. Siet oock Psal. 45.12. Ies. 62.4. Ezech. 37.25, 26. ende c. 48. v. 35. Hos. 2.19. Ioh. 14.23. 2.Cor. 6.16. Apoc. 22.3, 5.
6 in wellusten!
Cantica 7:6
Hier geeft de Bruydegom reden waerom hy met liefde aen sijne Bruyt gebonden is, ende gebonden blijft, gelijck hy v 5. geseyt heeft. siet bov. c.1. ven 15, 16. ende c. 4. ven 9, 10.
Hoe schoone zijt ghy, ende hoe lieflick zijt ghy, ô liefde,
Cantica 7:6
D. in allerley vermakelickheyt, also dat alle de gene die dese Bruyt lief hebben, haer met de selve kunnen verheugen, ende verblyden in de schoonheyt harer heerlickheyt, als Iesa. 66.10, 11.
7 Dese uwe lengte is te vergelijcken by eenen palm-boom, ende uwe borsten by [druyf-] trossen.
Cantica 7:7
Of, stature, gestalte .
Cantica 7:7
Dit is eenen schoonen hoogen boom, recht op wassende, altoos groen ende bloeyende, ende schoone vruchten dragende. daerom wort der godsaligen staet by den selven geleken, Psal. 92.13. Siet oock 1.Reg. 6.29. ende 7.36.
Cantica 7:7
T.w. by sulcke druyf-trossen, die vol sap en vochticheyt zijn, welcke de geloovige mogen suygen, hemelsche vertroostingen daer uyt ontfangende tot versaedtheyt, Ies. 66.11. ende Cant. c. 4. v. 5.
8 Ick seyde, Ick sal op den palm-boom klimmen, ick sal sijne tacken grijpen: so sullen dan uwe borsten zijn als [druyf-] trossen aen den wijn-stock, ende de reucke uwer neuse als appelen.
Cantica 7:8
Te weten, by my selven, Dat is, Ick dachte, ick nam my vaste voor.
Cantica 7:8
Te weten, Om de vruchten daer van te plucken. Neemt dese woorden als van den Bruydegom gesproken zijnde, te kennen gevende, dat hy een welgevallen heeft aen de geestelicke vruchten sijner Bruyt. Siet Cant. cap. 5. v. 1.
Cantica 7:8
Dat is, Ick sal de tacken van desen palm-boom tot my nemen, reynigen ende bewaren, op datse des te betere vruchten voort-brengen, Ioh. 15.2.
Cantica 7:8
Dit is een belofte die de Bruydegom sijne Bruyt doet, dat hyse segenen sal, haer vervullende met het sap oft vochticheyt sijner genade, datse niet onvruchtbaer zijn en sal in de kennisse Christi , 2.Pet. 1.8. siet oock Ies. 27.6. Maer andre nemen de woorden des texts, als eenen wensch, in desen sin, Dat doch uwe borsten zijn als, etc. D. dat ghy doch geenen ledigen of onnutten wijnstock en zijt, gelijck van Israel geschreven staet Hos. 10.1. Maer dat ghy vol des Geestes zijt, op dat de sogelingen mogen suygen ende versadicht worden met de borsten der vertroostinge. Ies. 66.11.
Cantica 7:8
Verg. bov. v. 4. met de aenteeck.
Cantica 7:8
Die eenen lieflicken reuck hebben onder andre boom-vruchten, van wat soort die oock mogen wesen: doch eenige verstaen hier reuck-appelen, die d’Apotekers maken van verscheydene wel-rieckende speceryen.
9 Ende u gehemelte als goeden wijn, die recht tot mijnen beminden gaet, doende de lippen der slapenden spreken.
Cantica 7:9
Dat is, de leere der kercken is als goeden wijn, om de bedroefde herten te laven ende te verquicken, Prov. cap. 31. v. 6. Siet oock dese gelijckenisse van den wijn genomen, Iesa. 55.1. ende Prov. 9.5.
Cantica 7:9
Hebr. nae de gerechticheden , Dat is, recht toe, recht aen, gelijckmen gemeynelick spreeckt. Alsoo oock Prov. 23.31. And. die nae de gerechticheden tot mijnen beminden gaet , D. diens woorden daer toe strecken, om andre tot Christum te brengen, ende alsoo ter gerechticheyt, D. tot alle goede wercken, daer in hy wil dat wy sullen wandelen.
Cantica 7:9
D. tot elck van mijne ledematen.
Cantica 7:9
De meyninge is, gelijck de wijn de menschen spraecksaem maeckt, Prov. 23.29. alsoo maeckt de Geest Godes, dat de gene die den selven hebben rijckelick in haer woonende, spreken van de verborgentheden Godes, ende vertellen de groote daden des Heeren. Actor. 2.4, 11, 13.
Cantica 7:9
D. der gener die nu uyt den slaep der sonde geweckt zijn door de predicatie des goddelicken woorts. Eph. 5.14.
10 Ick ben mijnes Liefsten: ende sijne genegentheyt is tot my.
Cantica 7:10
Dit zijn de woorden der Bruyt, vervult zijnde met den wijn der genade ende des troostes, welcke sy van haren Bruydegom ontfangen hadde: Sy getuycht ende belijdt hare sekerheyt door ’t geloove, dat sy Christo toe behoort. Siet Gal. 3.29. Siet oock de aenteeck. Cant. 2. op v 16. ende c. 6. op v 3
Cantica 7:10
Ofte, sijne begeerte streckt tot my .
11 Komt, mijn Liefste, Laett ons uytgaen in’t velt, laet ons vernachten op de dorpen.
Cantica 7:11
De Bruyt versoeckt het geselschap Christi , want sonder hem en kunnen wy niet doen, Ioh. 15.5.
Cantica 7:11
De Bruyt versoeckt aen den Bruydegom, dat sy in het velt ende op de dorpen mochte gaen, T.w. om hare lant-bouwerie te besien, hoe het daer mede al ginck, ende of de boomen goede ende overvloedige vruchten voortbrachten, als geseyt wort vs 12. Dit beteeckent de liefde ende sorge Christi ende sijne Gemeynte, tot voort-plantinge des H. Euangelij , ende wasdom der Kercke door de gantsche werelt, (want het velt ofte acker , is de werelt Matth. 13.38.) gelijck Christus selve in de dagen sijnes vleesches, is gegaen in alle Steden ende Vlecken, predikende het Euangelium , Matth. 9.35. Marc. Cant. 6.6. Alsoo zijn oock d’Apostelen uytgesonden om het Euangelium te prediken allen volcken der werelt, Matth. 28.19. siet oock Act. 15.36. De opbouwinge der Gemeynte wort oock by een acker-werck vergeleken, 1.Cor. 3.9. ende de getrouwe Leeraers worden oock aldaer Godes mede-werckers genoemt.
Cantica 7:11
Hier mede wort aengewesen de wakende sorchvuldicheyt der kercke, die oock by nachte de wacht is houdende over haren wijn-berch.
Cantica 7:11
De Bruyt versoeckt aen den Bruydegom, dat sy in het velt ende op de dorpen mochte gaen, T.w. om hare lant-bouwerie te besien, hoe het daer mede al ginck, ende of de boomen goede ende overvloedige vruchten voortbrachten, als geseyt wort vs 12. Dit beteeckent de liefde ende sorge Christi ende sijne Gemeynte, tot voort-plantinge des H. Euangelij , ende wasdom der Kercke door de gantsche werelt, (want het velt ofte acker , is de werelt Matth. 13.38.) gelijck Christus selve in de dagen sijnes vleesches, is gegaen in alle Steden ende Vlecken, predikende het Euangelium , Matth. 9.35. Marc. Cant. 6.6. Alsoo zijn oock d’Apostelen uytgesonden om het Euangelium te prediken allen volcken der werelt, Matth. 28.19. siet oock Act. 15.36. De opbouwinge der Gemeynte wort oock by een acker-werck vergeleken, 1.Cor. 3.9. ende de getrouwe Leeraers worden oock aldaer Godes mede-werckers genoemt.
12 Laet ons vroech ons op maken na de wijn-bergen, laet ons sien of de wijn-stock bloeyt, de jonge druyfkens haer open doen, de granaet-appel-boomen uytbotten: daer sal ick u mijne uytnemende liefde geven.
Cantica 7:12
Dit is wederom een teecken van neerstige sorchvuldicheyt. Siet 2.Chron. 36.15. ende Ier. 25.3, 4.
Cantica 7:12
D. tot de kercken ende plaetsen daer het Euangelium is geplant ofte gepredickt geworden. Want het huys van Israel is des Heeren wijn-gaert. Ies. 5.7.
Cantica 7:12
Siet Cant. 2.13, 15.
Cantica 7:12
Of, haer openen , of, geopent hebben . And. bloeyen . Siet Cant. 6.11.
Cantica 7:12
T.w. in de wijngaerden der Kercke, in de vergaderingen der Heyligen: daer sal ick mijne ziele ende mijn lichaem u opofferen tot eene aengename ende wel-rieckende offer-hande.
Cantica 7:12
Dat is, het geniet van de vruchten mijnes geloofs, belijdenisse, danckbaerheyt, goeder wercken, etc. Siet Ies. 27. ven 3, 6. ende 65.9. Ezech. 20. ven 40, 41.
13 De Dudaim geven reuck, ende aen onse deuren zijn allerley edele vruchten, nieuwe ende oude: O mijn Liefste, die hebbe ick voor u wech geleyt.
Cantica 7:13
De rechte beteeckenisse deses woorts is ons onbekent. Siet Genes. c. 30. op v 14. Ten kan geen Mandragora zijn, soodanich als die by ons bekent is, gelijck sommige meynen, overmits onse Mandragora eenen stinckenden reuck heeft, die het hooft swaer ende slaperich maeckt. De Bruyt wil hier seggen, datter alreets goede hope van bekeeringe aen haer te mercken zy, gelijck het uytspruyten van de bloemen een voor-bereytsel is van toekomende vruchten. Siet bov. cap. 2. v. 12.
Cantica 7:13
Te weten, eenen lieflicken aengenamen reuck. De sin is, dat de fame der genaden ende gaven Godes over sijn volck uytgestortt, sich wijt ende breet verspreydt.
Cantica 7:13
Of, by onse deuren . Vergel. Matth. 24 ven 32, 33.
Cantica 7:13
Siet Cant. 4. ven 13, 16.
Cantica 7:13
Dit beteeckent verscheydenheyt ende overvloet van vruchten. Siet Levit. 26. op v 10. Siet oock Matth. 13.52. By de oude vruchten verstaet de eerste gaven ende wercken, die sy te vooren ontfangen hadden, Apoc. c. 2. v. 5. By de nieuwe vruchten kan men verstaen, de versche genaden, die sy eerst korts ontfangen hadden. want die de gave der weder-geboorte wel gebruyckt, die salder door Godts genade noch meer ontfangen. Matth. 25.29. Apoc. 2.19. Sommige verstaen hier door, dobbele vruchten op de boomen, oude, rijpe ende afgaende, ende nieuwe, onrype, aenkomende, als aen de orangie-boomen ende verscheyden andere gesien wort.
Cantica 7:13
Gelijck het goet, het welck de Heere voor de gene die hem vreesen, heeft wech geleyt, groot is, Psal. 31.20. Alsoo moeten alle de goede vruchten, die van sijn volck vloeyen, gerichtt ende aengestelt worden tot sijner eere ende lof, want van hem, ende door hem, ende tot hem zijn alle dingen: hem zy de eere in eeuwicheyt, Amen . Rom. 11.36. Prov. 16.4.
© © Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap 2024
