1 Door de gelijckenisse van eenen wijngaert verhuert aen de lant-lieden, die haers heeren dienst-knechten ende sone mishandelden ende doodden, verkondight Christus den Ioden hare verwerpinge ende onderganck. 13 Beantwoort de vrage, oft geoorloft is den Keyser schattinge te geven. 18 Gelijck oock de vrage der Sadduceen van een vrouwe die seven mans gehadt hadde, ende bewijst tegen henlieden de opstandinge uyt den dooden. 28 Verklaert welck het grootste gebodt is. 35 Leert dat de Messias beyde een Heere ende een Sone Davids is. 38 Waerschouwt sijne toehoorders voor de eergiericheyt ende geveynstheyt der Schriftgeleerde. 41 Prijst de geringe aelmoesse van een arme weduwe.
1 ENde hy begon door gelijckenissen tot haer te seggen, Een mensche plantede eenen wijngaert, ende settede eenen tuyn daer om, ende groef eenen wijnpers-back, ende bouwde eenen toorn, ende verhuerde dien aen de lantlieden, ende reysde buyten lants.
2 Ende als de tijt was, sont hy eenen dienstknecht tot de lantlieden, op dat hy van de landtlieden ontfinge van de vrucht des wijngaerts.
3 Maer sy namen ende sloegen hem, ende sonden [hem ] ledich henen.
4 Ende hy sondt wederom eenen anderen dienstknecht tot haer, ende dien steenighden sy, ende wondeden hem het hooft, ende sonden [hem ] henen schandelick gehandelt zijnde.
5 Ende wederom sondt hy eenen anderen, ende dien doodden sy: ende vele andere, [waer van ] sy de sommige sloegen, ende de sommige doodden.
6 Als hy dan noch eenen sone hadde, die hem lief was, so heeft hy oock dien ten laetsten tot haer gesonden, seggende, Sy sullen immers mijnen sone ontsien.
7 Maer die lantlieden seyden onder malkanderen, Dese is de erfgenaem, komt, laet ons hem dooden, ende de erffenisse sal onse zijn.
8 Ende sy namen ende doodden hem, ende wierpen [hem ] uyt buyten den wijngaert.
9 Wat sal dan de Heere des wijngaerts doen? Hy sal komen ende de lantlieden verderven, ende den wijngaert aen andere geven.
10 En hebt ghy oock dese Schrift niet gelesen? De steen, dien de bouwlieden verworpen hebben, dese is geworden tot een hooft des hoecks.
11 Van den Heere is dit geschiet, ende het is wonderlick in onse oogen.
12 Ende sy sochten hem te vangen, maer sy vreesden de schare: want sy verstonden dat hy die gelijckenisse op haer sprack: ende sy verlieten hem ende gingen wech.
13 Ende sy sonden tot hem eenige der Phariseen ende der Herodianen, op dat sy hem in [sijne ] reden vangen souden.
14 Dese nu quamen ende seyden tot hem, Meester, wy weten dat ghy waerachtich zijt, ende nae niemant en vraeght, want ghy en siet den persoon der menschen niet aen, maer ghy leert den wech Godts in der waerheyt: Is het geoorloft den Keyser schattinge te geven ofte niet? Sullen wy geven, ofte niet geven?
15 Ende hy wetende hare geveynstheyt seyde tot haer, Wat versoeckt ghy my? brenght my eenen penninck, dat ick [hem ] sie.
16 Ende sy brachten [eenen ]. Ende hy seyde tot haer, Wiens is dit beeldt, ende het opschrift? ende sy seyden tot hem, Des Keysers.
17 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, Geeft dan den Keyser dat des Keysers is, ende Gode dat Godes is. Ende sy verwonderden haer over hem.
18 Ende de Sadduceen quamen tot hem, welcke seggen , datter geen opstandinge en is, ende vraeghden hem, seggende,
19 Meester, Moses heeft ons geschreven, indien yemants broeder sterft, ende een wijf achterlaet, ende geene kinderen na en laet, dat sijn broeder des selfs wijf nemen sal, ende sijnen broeder zaedt verwecken.
20 Daer waren nu seven broeders, ende de eerste nam een wijf, ende stervende en liet geen zaet nae.
21 De tweede nam haer oock, ende is gestorven, ende oock dese en liet geen zaedt nae: ende de derde desgelijcks.
22 Ende [alle ] de seven namen de selve, ende en lieten geen zaedt nae: de laetste van allen is oock het wijf gestorven.
23 In de opstandinge dan, wanneer sy sullen opgestaen zijn, wiens wijf sal sy van dese zijn? want die seven hebben haer tot een wijf gehadt.
24 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, En dwaelt ghy niet, daer om dat ghy de Schriften niet en weet, noch de kracht Godts?
25 Want als sy uyt den dooden sullen opgestaen zijn, so en trouwen sy niet, noch en worden niet ten houwelicke gegeven: maer sy zijn gelijck Engelen, die in de hemelen [zijn ].
26 Doch aengaende de doode, dat sy opgeweckt sullen worden, hebt ghy niet gelesen in het boeck Mosis, hoe Godt in den doornen-bosch tot hem gesproken heeft, seggende, Ick ben de Godt Abrahams, ende de Godt Isaacs, ende de Godt Iacobs?
27 Godt en is niet een [Godt ] der doode, maer een Godt der levende. Ghy dwaelt dan seer.
28 Ende een der Schriftgeleerde hoorende dat sy te samen in woorden waren, [ende ] wetende dat hy haer wel geantwoort hadde, quam tot hem, ende vraeghde hem, Welcke is het eerste gebodt van allen?
29 Ende Iesus antwoorde hem, Het eerste van alle de geboden is, Hoort Israël, De Heere onse Godt is een eenich Heere.
30 Ende ghy sult den Heere uwen Godt lief hebben uyt geheel uw’ herte, ende uyt geheel uwe ziele, ende uyt geheel uwen verstande, ende uyt geheel uwe kracht. Dit is het eerste gebodt.
31 Ende het tweede [desen ] gelijck, [is ] dit, Ghy sult uwen naesten liefhebben als u selven. Daer en is geen ander gebodt grooter dan dese.
32 Ende de Schriftgeleerde seyde tot hem, Meester, ghy hebt wel in der waerheyt gesegt, datter een eenich Godt is, ende daer en is geen ander dan hy.
33 Ende hem lief te hebben uyt geheel het herte, ende uyt geheel het verstant, ende uyt geheel de ziele, ende uyt geheel de kracht: ende den naesten lief te hebben als hem selven, is meer dan alle de brant-offeren ende de slacht-offeren.
34 Ende Iesus siende dat hy verstandelick geantwoort hadde seyde tot hem, Ghy en zijt niet verre van het Coninckrijcke Godts. Ende niemant en durfde hem meer vragen.
35 Ende Iesus antwoordde ende seyde, leerende in den Tempel, Hoe seggen de Schriftgeleerde, dat de Christus een Sone Davids is?
36 Want David selve heeft door den heyligen Geest gesegt, De Heere heeft gesegt tot mijnen Heere, Sit aen mijne rechter-[handt ], tot dat ick uwe vyanden sal geset hebben tot een voet-banck uwer voeten.
37 David dan selve noemt hem [sijnen ] Heere: ende hoe is hy sijne sone? Ende de menichte der schare hoorde hem geerne.
38 Ende hy seyde tot haer in sijne leere, Wacht u voor de Schriftgeleerde, die daer geerne willen wandelen in lange kleederen, ende gegroet zijn op de merckten.
39 Ende de voorgestoelten [hebben ] in de Synagogen, ende de voor-aensittingen in de maeltijden.
40 Welcke de huysen der weduwen op eten, ende [dat ] onder den schijn van lange te bidden. Dese sullen swaerder oordeel ontfangen.
41 Ende Iesus geseten zijnde tegen over de Schat-kiste, sach hoe de schare gelt wierp in de Schat-kiste, ende vele rijcke wierpen vele [daer in ].
42 Ende daer quam een arme weduwe, die wierp twee kleyne [penningskens daer in ], welck is een oort.
43 Ende [Iesus ] sijne Discipelen tot hem geroepen hebbende, seyde tot haer, Voorwaer ick segge u, dat dese arme weduwe meer ingeworpen heeft, dan alle die in de Schat-kiste geworpen hebben.
44 Want sy alle hebben van haren overvloet [daer in ] geworpen: maer dese heeft van haer gebreck, al wat sy hadde [daer in ] geworpen, haren gantschen leeftocht.
1 Door de gelijckenisse van eenen wijngaert verhuert aen de lantlieden, die haers heeren dienstknechten ende sone mishandelden ende doodden, verkondight Christus den Ioden hare verwerpinge ende ondergangh. 13 Beantwoort de vrage, of ’t geoorloft is den Keyser schattinge te geven. 18 Gelijck oock de vrage der Sadduceen van een vrouwe die seven mans gehadt hadde, ende bewijst tegen henlieden de opstandinge uyt den dooden. 28 Verklaert welck het grootste gebodt is. 35 Leert dat de Messias beyde een Heere ende een sone Davids is. 38 Waerschouwt sijne toehoorders voor de eergierigheyt ende geveynstheyt der Schriftgeleerde. 41 Prijst de geringe aelmoesse van een arme weduwe.
1 ENde hy begon door gelijckenissen tot haer te seggen, Een mensche plantede eenen wijngaert, ende settede eenen tuyn daer om, ende groef eenen wijnparsback, ende bouwde eenen toren, ende verhuerde dien aen de lantlieden, ende reysde buyten lants.
2 Ende als de tijt was, sondt hy eenen dienstknecht tot de lantlieden, op dat hy van de lantlieden ontfinge van de vrucht des wijngaert.
3 Maer sy namen ende sloegen hem, ende sonden [hem ] ledigh henen.
4 Ende hy sondt wederom eenen anderen dienstknecht tot haer, ende dien steenighden sy, ende wondeden hem ’t hooft, ende sonden [hem ] henen schandelick gehandelt zijnde.
5 Ende wederom sondt hy eenen anderen, ende dien doodden sy: ende vele andere, [waer van ] sy de sommige sloegen, ende de sommige doodden.
6 Als hy dan noch eenen sone hadde, die hem lief was, soo heeft hy oock dien ten laetsten tot haer gesonden, seggende, Sy sullen immers mijnen sone ontsien.
7 Maer die lantlieden seyden onder malkanderen , Dese is d’erfgenaem, komt, laet ons hem dooden, ende d’erfenisse sal onse zijn.
8 Ende sy namen ende doodden hem, ende wierpen [hem ] uyt buyten den wijngaert.
9 Wat sal dan de heere des wijngaerts doen? Hy sal komen ende de lantlieden verderven, ende den wijngaert aen andere geven.
10 En hebt ghy oock dese Schrift niet gelesen? De steen, dien de bouwlieden verworpen hebben, dese is geworden tot een hooft des hoecks.
11 Van den Heere is dit geschiet, ende het is wonderlick in onse oogen.
12 Ende sy sochten hem te vangen, maer sy vreesden de schare: want sy verstonden dat hy die gelijckenisse op haer sprack: ende sy verlieten hem ende gingen wech.
13 Ende sy sonden tot hem eenige der Pharizeen ende der Herodianen, op dat sy hem in [sijne ] reden vangen souden.
14 Dese nu quamen ende seyden tot hem, Meester, wy weten dat ghy waerachtigh zijt, ende na niemant en vraeght, want ghy en siet den persoon der menschen niet aen, maer ghy leert den wegh Godts in der waerheyt: Is’t geoorloft den Keyser schattinge te geven ofte niet? Sullen wy geven, ofte niet geven?
15 Ende hy wetende hare geveynstheyt seyde tot haer, Wat versoeckt ghy my? brenght my eenen penningh, dat ick [hem ] sie.
16 Ende sy brachten [eenen. ] Ende hy seyde tot haer, Wiens is dit beelt, ende ’t opschrift? ende sy seyden tot hem, Des Keysers.
17 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, Geeft dan den Keyser dat des Keysers is, ende Gode dat Godes is. Ende sy verwonderden haer over hem.
18 Ende de Sadduceen quamen tot hem, welcke seggen, datter geen opstandinge en is, ende vraeghden hem, seggende,
19 Meester, Moses heeft ons geschreven, indien yemants broeder sterft, ende een wijf achter laet, ende geene kinderen na en laet, dat sijn broeder des selfs wijf nemen sal, ende sijnen broeder zaet verwecken.
20 Daer waren nu seven broeders, ende de eerste nam een wijf, ende stervende en liet geen zaet na.
21 De tweede nam haer oock, ende is gestorven, ende oock dese en liet geen zaet na: ende de derde desgelijcks.
22 Ende [alle ] de seven namen deselve, ende en lieten geen zaet na: de laetste van allen is oock het wijf gestorven.
23 In de opstandinge dan, wanneer sy sullen opgestaen zijn, wiens wijf sal sy van dese zijn? want die seven hebben haer tot een wijf gehadt.
24 Ende Iesus antwoordende seyde tot haer, En dwaelt ghy niet, daerom dat ghy de Schriften niet en weet, noch de kracht Godts?
25 Want als sy uyt den dooden sullen opgestaen zijn, soo en trouwen sy niet, noch en worden niet ten houwelicke gegeven: maer sy zijn gelijck Engelen, die in de hemelen [zijn. ]
26 Doch aengaende de doode, dat sy opgeweckt sullen worden, hebt ghy niet gelesen in ’t boeck Mosis, hoe Godt in den doornenbosch tot hem gesproken heeft, seggende, Ick ben de Godt Abrahams, ende de Godt Isaacs, ende de Godt Iacobs?
27 Godt en is niet een [Godt ] der doode, maer een Godt der levende. Ghy dwaelt dan seer.
28 Ende een der Schriftgeleerde hoorende dat sy te samen in woorden waren, [ende ] wetende dat hy haer wel geantwoort hadde, quam tot hem, ende vraeghde hem, Welcke is het eerste gebodt van allen?
29 Ende Iesus antwoordde hem, Het eerste van alle de geboden is, Hoort Israël, De Heere onse Godt is een eenigh Heere.
30 Ende ghy sult den Heere uwen Godt lief hebben uyt geheel uw’ herte, ende uyt geheel uwe ziele, ende uyt geheel uwen verstande, ende uyt geheel uwe kracht. Dit is het eerste gebodt.
31 Ende het tweede [desen ] gelijck, [is ] dit, Ghy sult uwen naesten lief hebben als u selven. Daer en is geen ander gebodt grooter dan dese.
32 Ende de Schriftgeleerde seyde tot hem, Meester, ghy hebt wel in der waerheyt geseght, datter een eenigh Godt is, ende daer en is geen ander dan hy.
33 Ende, hem lief te hebben uyt geheel het herte, ende uyt geheel het verstant, ende uyt geheel de ziele, ende uyt geheel de kracht: ende den naesten lief te hebben als hemselven, is meer dan alle de brand-offeren ende de slacht-offeren.
34 Ende Iesus siende dat hy verstandelick geantwoort hadde seyde tot hem, Ghy en zijt niet verre van het Koninckrijcke Godts. Ende niemant en durfde hem meer vragen.
35 Ende Iesus antwoordde ende seyde, leerende in den tempel, Hoe seggen de Schriftgeleerde, dat de Christus een Sone Davids is?
36 Want David selve heeft door den Heyligen Geest geseght, De Heere heeft geseght tot mijnen Heere, Sit aen mijne rechter [hant, ] tot dat ick uwe vyanden sal geset hebben tot een voetbanck uwer voeten.
37 David dan selve noemt hem [sijnen ] Heere: ende hoe is hy sijne sone? Ende de menighte der schare hoorde hem geerne.
38 Ende hy seyde tot haer in sijne leere, Wacht u voor de Schriftgeleerde, die daer geerne willen wandelen in lange kleederen, ende gegroet zijn op de marckten.
39 Ende de voorgestoelten [hebben ] in de Synagogen, ende de vooraensittingen in de maeltijden.
40 Welcke de huysen der weduwen op eten, ende [dat ] onder den schijn van lange te bidden. Dese sullen swaerder oordeel ontfangen.
41 Ende Iesus geseten zijnde tegen over de schatkiste, sagh hoe de schare gelt wierp in de schatkiste, ende vele rijcke wierpen vele [daer in. ]
42 Ende daer quam een arme weduwe, die wierp twee kleyne [penninghskens daer in, ] welck is een oort.
43 Ende [Iesus ] sijne discipelen tot hem geroepen hebbende, seyde tot haer, Voorwaer ick segge u, dat dese arme weduwe meer ingeworpen heeft, dan alle die in de schatkiste geworpen hebben.
44 Want sy alle hebben van haren overvloet [daer in ] geworpen: maer dese heeft van haer gebreck, al wat sy hadde [daer in ] geworpen, haren gantschen leeftocht.
