1 Iudith een rijcke, schoone, ende Godtsalige weduwe, bestraft Oziam over dese belofte. 21 Vermaent op Godt te vertrouwen. 25 Ozias ontschuldicht sijne belofte. 27 Iudith belooft een sonderlingh werck te sullen doen tot verlossinge der stadt.
1 ENde in die dagen hoorde sulcks Iudith, een dochter Merari des soons Ox, des soons Iosephs, des soons Oziel, des soons Helkia, des soons Ananie, des soons Gedeon, des soons Rapham, des soons Akitho, des soons Elie, des soons Eliab, des soons Nathanaël, des soons Salamiël, des soons Sarasadai, des soons Israëls.
2 Ende haer man was geweest Manasses van de selve stamme, ende van’t selve geslachte, ende hy was gestorven in de dagen des gersten-oogsts.
3 Want hy stont by den genen die de schooven bandt in het velt, ende de hitte quam op sijn hooft, ende hy viel te bedde, ende storf in sijne Stadt Bethulia: ende sy begroeven hem by sijne vaderen, in het velt dat tusschen Dothaim, ende Belamon light.
4 Ende Iudith was in haer huys, inden weduwelicken staet, drie jaren en vier maenden.
5 Ende sy maeckte haer selven een tente op het dack hares huys, ende dede eenen sack om hare lendenen, ende sy was becleet met weduwe cleederen.
6 Ende sy vastede alle de dagen van hare weduwschap, behalven alleen de dagen voor den Sabbath, ende de Sabbathdagen, ende de dagen voor de nieuw’ Mane, ende de dagen der nieuwe Mane, ende de feest-dagen, ende [de dagen ] der vreughde des huys Israëls.
7 Ende sy was schoon van gedaente, ende zeer fraey van aensien, ende Manasses haer man hadde haer na-gelaten gout ende silver, ende knechten ende maeghden, ende vee ende ackers, ende sy hieldt haer daer op.
8 Ende daer en was niemandt die haer eenige quade sake opleyde, want sy vreesde Godt zeer.
9 Ende [Judith ] hoorde de quade woorden des volcks tegen de Overste, dewijle sy kleynmoedigh waren van wegen de schaersheyt des waters: ende Iudith hoorden oock alle de woorden die Osias tegen haer gesproken hadde, hoe hy haer gesworen hadde de Stadt over te geven aen de Assyriers, na vijf dagen: ende sant hare maget, die over alle hare goederen gestelt was, ende riep tot haer Oziam, ende Chabrin, ende Charmin, de Oudtste van hare Stadt.
10 Ende sy quamen tot haer, ende sy seyde tot haer, Hoort my nu ghy Overste der inwoonderen Bethulie, want uwe reden en is niet recht, welcke ghy op desen dagh tegen het volck gesproken hebt, ende hebt den eedt gestelt, dien ghy gesproken hebt, tusschen Godt ende ons, ende hebt belooft, dat ghy de Stadt sult overgeven aen onse vyanden, indien binnen deselve [dagen ] de Heere sich niet en wendt om ons te helpen.
11 Ende nu wie zijt ghylieden die ghy Godt op den huydigen dagh hebt versocht, ende hebt u in Godts plaetse geset, in’t midden der kinderen der menschen.
12 Ende ghy ondersoeckt nu den Heere den Almachtigen: maer en sult inder eeuwicheyt niets verstaen.
13 Want de diepte van het herte des menschen en kondt ghy niet ondervinden, ende kondt niet vatten de woorden sijner bedenckinge, ende hoe sult ghy den Godt die alle dese dingen geschapen heeft, ondersoecken, ende sijnen sin vernemen, ende sijne gedachten verstaen?
14 Niet alsoo, broeders, en verweckt den Heere onsen Godt niet tot gramschap. Want so hy in dese vijf dagen ons niet helpen en wil, hy heeft de macht om ons te beschutten in welcke dagen hy wil: oft oock om ons te verdelgen voor het aenschijn onser vyanden.
15 Doch en stelt ghy de raetslagen des Heeren onses Godts niet te pande: want Godt en is niet als een mensche, dat hy soude verdreyght worden, noch als een sone des menschen, dat hy soude geoordeelt worden.
16 Daerom laet ons op sijne verlossinge wachten, ende hem aenroepen tot onse hulpe: ende hy sal onse stemme verhooren, indien’t hem behagelick is.
17 Dewijle in onse geslachten niemant en is opgestaen, ende en is oock op den huydigen dagh geen stamme, noch geslachte, noch volck, noch Stadt onder ons, welcke de Goden dient, die met handen gemaeckt zijn.
18 Gelijck wel in de vorige dagen is geschiet: om welcke oorsaecke onse vaders ten sweerde ende roove overgegeven zijn, ende zijn gevallen voor onse vyanden met eenen grooten val.
19 Maer wy en erkennen geenen anderen Godt dan hem: waerom wy hopen dat hy ons niet en sal verachten, noch yemandt van ons geslachte.
20 Want als wy ingenomen zijn, so en sal Iudea niet meer also genaemt worden, ende onse heylige plaetsen sullen berooft worden, ende de Heere onse Godt sal de ontheyliginge der selve van onsen mondt eysschen, ende hy sal den doot onser broederen, ende de gevanckenisse des landts, ende de verwoestinge onser erve op onsen kop wenden onder de Heydenen, waer wy oock sullen dienstbaer zijn: ende wy sullen tot eenen aenstoot ende tot eenen spot zijn voor de gene die ons besitten. Want onse dienstbaerheyt en sal niet gericht worden tot genade, maer de Heere onse Godt sal’se tot oneere setten.
21 Ende nu broeders, laet ons onsen broederen een exempel geven, want van ons hanght haer leven: ende het Heylighdom, ende het huys Godts, ende den altaer steunt op ons. Boven dit alles so laet ons den Heere onsen Godt dancken die ons versoeckt, gelijck hy oock onse vaders [versocht heeft ].
22 Gedenckt wat hy [met ] Abraham al gedaen heeft.
23 Ende hoe hy Isaac versocht heeft, ende wat Iacob al is over-gekomen in Mesopotamien in het landt Syrien, als hy de schapen hoedde van Laban sijns moeders broeder.
24 Want gelijck hy haer door vyer beproeft heeft tot ondersoeckinge hares herten, also en wreeckt hy hem niet over ons: maer de Heere kastijdt de gene die hem genaken, tot een waerschouwinge.
25 Ende Ozias seyde tot haer: Alles wat ghy geseght hebt, dat hebt ghy van goeder herten gesegt, ende daer en is niemant die uwe woorden kan tegenstaen. Want uwe wijsheyt en is huyden niet [eerst ] openbaer, maer van het begin uwer dagen heeft al het volck uw’ vernuft bekent, gelijckerwijs oock de bedenckinge uwes herten goet is: maer het volck lijdt grooten dorst, ende heeft ons gedwongen dat wy doen souden volgens ’t gene wy haer belooft hebben, ende dat wy den eedt over ons souden brengen, dien wy niet en mogen overtreden.
26 Ende nu, bidt ghy voor ons, want ghy zijt een Godtvreesende vrouwe, ende de Heere sal den regen senden op dat onse water-backen vol werden, ende wy niet meer gebreck en lijden.
27 Ende Iudith seyde tot haer, Hoort my ende ick sal een werck doen, ’t welck van geslachte tot geslachte sal komen tot onse nakomelingen.
28 Ghylieden sult desen nacht aende poorte staen : ende ick sal met mijne dienst-maeght daer uytgaen ende binnen die dagen, na welcke ghy geseght hebt de Stadt aen onsen vyanden over te geven, sal de Heere Israël door mijne handt besoecken.
29 Doch ghylieden en sult niet ondersoecken wat ick doen sal, want ick u niet en sal seggen wat ick doe, tot dat het sal volbracht zijn.
30 Ende Ozias ende de Overste seyden tot haer, Gaet in vrede, ende de Heere Godt gae voor u tot wrake over onse vyanden: ende sy keerden weder uyt hare tente, ende gingen henen na hare bestemde krijghs-ordeningen.
1 Iudith een rijcke, schoone, ende Godtsalige weduwe, bestraft Oziam over dese belofte. 21 Vermaent op Godt te betrouwen. 25 Ozias ontschuldight sijne belofte. 27 Iudith belooft een sonderlingh werck te sullen doen tot verlossinge der stadt.
1 ENde in die dagen hoorde sulcks Iudith, een dochter Merari des soons Ox, des soons Iosephs, des soons Oziël, des soons Helkia, des soons Ananie, des soons Gedeon, des soons Rapham, des soons Akitho, des soons Elie, des soons Eliab, des soons Nathanaël, des soons Salamiël, des soons Sarasadai, des soons Israëls.
2 Ende haer man was geweest Manasses van deselve stamme, ende van het selve geslachte, ende hy was gestorven in de dagen des gersten-oogsts.
3 Want hy stont by den genen die de schooven bandt in het velt, ende de hitte quam op sijn hooft, ende hy viel te bedde, ende storf in sijne stadt Bethulia: ende sy begroeven hem by sijne vaderen, in het veldt dat tusschen Dothaim, ende Belamon light.
4 Ende Iudith was in haer huys, in den weduwelicken staet, drie jaren en vier maenden.
5 Ende sy maeckte haer selven een tente op het dack hares huys, ende dede eenen sack om hare lendenen, ende sy was bekleet met weduwe kleederen.
6 Ende sy vastede alle de dagen van hare weduwschap, behalven alleen de dagen voor den Sabbath, ende de Sabbathdagen, ende de dagen voor de nieuwe Mane, ende de dagen der nieuwe Mane, ende de Feestdagen, ende [de dagen ] der vreughde des huys Israëls.
7 Ende sy was schoon van gedaente, ende seer fraey van aensien, ende Manasses haer man hadde haer na gelaten gout ende silver, ende knechten ende maeghden, ende vee ende ackers, ende sy hielt haer daer op.
8 Ende daer en was niemant die haer eenige quade sake opleyde, want sy vreesde Godt seer.
9 Ende [Judith ] hoorde de quade woorden des volcks tegen de Overste, dewijle sy kleynmoedigh waren van wegen de schaersheyt des waters: ende Iudith hoorde oock alle de woorden die Ozias tegen haer gesproken hadde, hoe hy haer gesworen hadde de stadt over te geven aen de Assyriers, na vijf dagen: ende sandt hare maget, die over alle hare goederen gestelt was, ende riep tot haer Oziam, ende Chabrin, ende Charmin, de Oudtste van hare stadt.
10 Ende sy quamen tot haer, ende sy seyde tot haer, Hoort my nu ghy Overste der inwoonderen Bethulie, want uwe reden en is niet recht, welcke ghy op desen dagh tegen het volck gesproken hebt, ende hebt den eedt gestelt, dien ghy gesproken hebt, tusschen Godt ende ons, ende hebt belooft, dat ghy de stadt sult over geven aen onse vyanden, indien binnen deselve [dagen ] de Heere sich niet en went om ons te helpen.
11 Ende nu wie zijt ghylieden die ghy Godt op den huydigen dagh hebt versocht, ende hebt u in Godts plaetse geset, in ’t midden der kinderen der menschen.
12 Ende ghy ondersoeckt nu den Heere den Almachtigen: maer en sult in der eeuwigheyt niets verstaen.
13 Want de diepte van het herte des menschen en kondt ghy niet ondervinden, ende kondt niet vatten de woorden sijner bedenckinge, ende hoe sult ghy den Godt die alle dese dingen geschapen heeft, ondersoecken, ende sijnen sin vernemen, ende sijne gedachten verstaen?
14 Niet alsoo, Broeders, en verweckt den Heere onsen Godt niet tot gramschap. Want soo hy in dese vijf dagen ons niet helpen en wil, hy heeft de macht om ons te beschutten in welcke dagen hy wil: ofte oock om ons te verdelgen voor het aenschijn onser vyanden.
15 Doch en stelt ghy de raetslagen des Heeren onses Godts niet te pande: want Godt en is niet als een mensche, dat hy soude verdreyght worden, noch als een sone des menschen, dat hy soude geoordeelt worden.
16 Daerom laet ons op sijne verlossinge wachten, ende hem aenroepen tot onse hulpe: ende hy sal onse stemme verhooren, indien ’t hem behagelick is.
17 Dewijle in onse geslachten niemant en is opgestaen, ende en is oock op den huydigen dagh geen stamme, noch geslachte, noch volck, noch stadt onder ons, welcke de goden dient, die met handen gemaeckt zijn.
18 Gelijck wel in de vorige dagen is geschiet: om welcke oorsake onse vaders ten sweerde ende roove over gegeven zijn, ende zijn gevallen voor onse vyanden met eenen grooten val.
19 Maer wy en erkennen geenen anderen Godt dan hem: waerom wy hopen dat hy ons niet en sal verachten, noch yemant van ons geslachte.
20 Want als wy ingenomen zijn, soo en sal Iudea niet meer alsoo genaemt worden, ende onse heylige plaetsen sullen berooft worden, ende de Heere onse Godt sal de ontheyliginge der selve van onsen mont eysschen, ende hy sal den doot onser broederen, ende de gevangenisse des lants, ende de verwoestinge onser erve op onsen kop wenden onder de Heydenen, waer wy oock sullen dienstbaer zijn: ende wy sullen tot eenen aenstoot ende tot eenen spot zijn voor de gene die ons besitten. Want onse dienstbaerheyt en sal niet gericht worden tot genade, maer de Heere onse Godt salse tot oneere setten.
21 Ende nu broeders, laet ons onsen broederen een exempel geven, want van ons hanght haer leven: ende het Heylighdom, ende het Huys Godts, ende den Altaer steunt op ons. Boven dit alles soo laet ons den Heere onsen Godt dancken die ons versoeckt, gelijck hy oock onse vaders [versocht heeft .]
22 Gedenckt wat hy [met ] Abraham al gedaen heeft.
23 Ende hoe hy Isaac versocht heeft, ende wat Iacob al is overgekomen in Mesopotamien in het lant Syrien, als hy de schapen hoedde van Laban sijns moeders broeder.
24 Want gelijck hy haer door vyer beproeft heeft tot ondersoeckinge hares herten, alsoo en wreeckt hy hem niet over ons: maer de Heere kastijdt de gene die hem genaken, tot een waerschouwinge.
25 Ende Ozias seyde tot haer: Alles wat ghy geseght hebt, dat hebt ghy van goeder herten geseght, ende daer en is niemant die uwe woorden kan tegenstaen. Want uwe wijsheyt en is huyden niet [eerst ] openbaer, maer van ’t begin uwer dagen heeft al het volck uw’ vernuft bekent, gelijckerwijs oock de bedenckinge uwes herten goet is: maer het volck lijdt grooten dorst, ende heeft ons gedwongen dat wy doen souden volgens het gene wy haer belooft hebben, ende dat wy den eedt over ons souden brengen, dien wy niet en mogen overtreden.
26 Ende nu, bidt ghy voor ons, want ghy zijt een Godt vreesende vrouwe, ende de Heere sal den regen senden op dat onse waterbacken vol werden, ende wy niet meer gebreck en lijden.
27 Ende Iudith seyde tot haer, Hoort my ende ick sal een werck doen, het welck van geslachte tot geslachte sal komen tot onse nakomelingen.
28 Ghylieden sult desen nacht aen de poorte staen: ende ick sal met mijne dienstmaeght daer uyt gaen, ende binnen die dagen, na welcke ghy geseght hebt de stadt aen onsen vyanden over te geven, sal de Heere Israël door mijne hant besoecken.
29 Doch ghylieden en sult niet ondersoecken wat ick doen sal, want ick u niet en sal seggen wat ick doe, tot dat het sal volbracht zijn.
30 Ende Ozias ende d’Overste seyden tot haer, Gaet in vrede, ende de Heere Godt gae voor u tot wrake over onse vyanden: ende sy keerden weder uyt hare tente, ende gingen henen na hare bestemde krijghs-ordeningen.
