Wetten van de ruste des sevenden jaers voor het lant, ver s 1, et c. Van het Iubeljaer, alle vijftigh jaren te onderhouden, 8. Van de maniere in het koopen, ende verkoopen der erfgoederen, na het getal der jaren tot het Iubeljaer, 14. Van het recht in het lossen der verkochte erven, 23. Van den woecker, ende mildigheyt aen de arme Israëliten, 35. Van het recht der Hebreeusche slaven, hoe mense koopen, handelen, ende lossen moeste, 39.
1 VOorder sprack de HEERE tot Mose aen den bergh Sinai, seggende:
2 Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende seght tot hen; Wanneer ghy sult gekomen zijn in dat lant, dat ick u geve, dan sal dat lant rusten, eenen Sabbath den HEERE.
3 Ses jaren sult ghy uwen acker bezaeijen, ende ses jaren uwen wijngaert besnijden, ende de inkomste daer van insamelen.
4 Doch in het sevenste jaer sal voor het lant een Sabbath der ruste zijn; een Sabbath den HEERE: uwen acker en sult ghy niet bezaeijen, ende uwen wijngaert niet besnijden.
5 Wat van selfs van uwen oogst sal gewassen zijn, en sult ghy niet in-oogsten, ende de druyven uwer afsonderinge, en sult ghy niet afsnijden: het sal een jaer der ruste voor den lande zijn.
6 Ende de [inkomste van ] den Sabbath des lants sal voor u tot spijse zijn; voor u, ende voor uwen knecht, ende voor uwe dienstmaeght, ende voor uwen daghlooner, ende voor uwen bywoonder, die by u als vreemdelingen verkeeren;
7 Mitsgaders voor u vee, ende voor het gedierte, dat in uwen lande is, sal alle de inkomste daer van tot spijse zijn.
8 Ghy sult u oock tellen seven jaerweken, seven mael seven jaren; soo dat de dagen der seven jaerweken, u negen en veertigh jaer sullen zijn.
9 Daer na sult ghy in de sevende maent, op den tienden der maent de basuyne des geklancks doen door gaen: op den Versoendagh sult ghy de basuyne doen door gaen in uwen gantschen lande.
10 Ende ghy sult dat vijftighste jaer heyligen, ende vryheyt uytroepen in den lande, voor alle sijne inwoonderen: het sal u een Iubeljaer zijn, ende ghy sult weder keeren een yeder tot sijne besittinge, ende sult weder keeren een yeder tot sijn geslachte.
11 Dit Iubeljaer sal u het vijftighste jaer zijn: ghy en sult niet zaeijen, nochte in-oogsten, wat van selfs daer in sal gewassen zijn, noch oock [de druyven ] der afsonderingen in het selve afsnijden.
12 Want dat is het Iubeljaer, het sal u heyligh zijn: ghy sult uyt den velde de inkomste daer van eten.
13 Op dat Iubeljaer sult ghy yeder weder keeren tot sijne besittinge.
14 Daerom wanneer ghy aen uwen naesten wat veylbaers verkoopen, ofte uyt de hant uwes naesten koopen sult; dat niemant d’een den anderen en verdrucke.
15 Na ’t getal der jaren, van het Iubeljaer af, sult ghy van uwen naesten koopen, ende na het getal van de jaren der inkomsten sal hy ’t aen u verkoopen.
16 Na de veelheyt der jaren sult ghy sijnen koop vermeerderen, ende na de weynigheyt der jaren sult ghy sijnen koop verminderen: want hy aen u het getal der inkomsten verkoopt.
17 Dat dan niemant sijnen naesten en verdrucke; maer vreest voor uwen Godt: want ick ben de HEERE uwe Godt.
18 Ende doet mijne insettingen, ende houdet mijne rechten, ende doet deselve: soo sult ghy seker woonen in den lande.
19 Ende het lant sal sijne vrucht geven, ende ghy sult eten, tot verzadens toe: ende ghy sult seker daer in woonen.
20 Ende als ghy soudt seggen, Wat sullen wy eten in den sevenden jare? siet wy en sullen niet zaeijen, ende onse inkomste niet insamelen;
21 Soo sal ick mijnen zegen gebieden over u in den sesten jare: dat het de inkomste voor drie jaren sal voort brengen.
22 Het achtste jaer nu sult ghy zaeijen, ende sult van de oude inkomste eten, tot het negenste jaer toe: tot dat sijne inkomste in gekomen is, sult ghy het oude eten.
23 Het lant oock en sal niet voor altoos verkocht worden; want het lant is mijne: dewijle ghy vreemdelingen, ende bywoonders by my zijt.
24 Daerom sult ghy in den gantschen lande uwer besittinge, lossinge voor het lant toe laten.
25 Wanneer u broeder sal verarmt zijn, ende yet van sijne besittinge verkocht sal hebben: soo sal sijn losser, die hem nabestaende is, komen, ende sal het verkochte sijnes broeders lossen.
26 Ende wanneer yemant geen losser en sal hebben; maer sijne hant bekomen, ende hy gevonden sal hebben, soo veel genoegh is tot sijne lossinge:
27 Dan sal hy de jaren sijner verkoopinge reeckenen, ende het overschot sal hy den man, dien hy het verkocht hadde, weder uytkeeren: ende sal weder tot sijne besittinge komen.
28 Maer indien sijne hant niet gevonden en heeft, dat genoegh is, om aen hem weder uyt te keeren, soo sal sijn verkochte goet zijn in de hant van des selven kooper tot het Iubeljaer toe: maer in het Iubeljaer sal het uyt gaen, ende hy sal tot sijne besittinge weder keeren.
29 Insgelijcks, wanneer yemant een woonhuys [in ] een bemuerde stadt sal verkocht hebben; soo sal sijne lossinge zijn tot dat het jaer sijner verkoopinge volkomen sal zijn, in een vol jaer sal sijne lossinge wesen.
30 Maer is’t dat het niet gelost en wort, tegens dat hem het geheele jaer sal vervult zijn, soo sal dat huys, het welcke in die stadt is, die eenen muer heeft, voor altoos blijven aen hem, die dat gekocht heeft, onder sijne geslachten: het sal in het Iubeljaer niet uyt gaen.
31 Doch de huysen der dorpen, die rontom geenen muer en hebben, sullen als het velt des lants gereeckent worden: daer voor sal lossinge zijn; ende sy sullen in het Iubeljaer uyt gaen.
32 Aengaende de steden der Leviten, [ende ] de huysen der steden harer besittinge; de Leviten sullen eene eeuwige lossinge hebben.
33 Ende als men onder de Leviten lossinge sal gedaen hebben, soo sal de koop des huyses, ende der stadt sijner besittinge, in het Iubeljaer uyt gaen: want de huysen van de steden der Leviten zijn hare besittinge in het midden der kinderen Israëls.
34 Doch het velt van de voorstadt harer steden, en sal niet verkocht worden: want het is eene eeuwige besittinge voor hen.
35 Ende als u broeder sal verarmt zijn, ende sijne hant by u wanckelen sal, soo sult ghy hem vast houden, [selfs ] eenen vreemdelingh, ende bywoonder, op dat hy by u leve.
36 Ghy en sult geen woecker, noch overwinste van hem nemen, maer ghy sult vreesen voor uwen Godt, op dat u broeder by u leve.
37 U gelt sult ghy hem niet op woecker geven: ende ghy en sult uwe spijse niet op overwinste geven.
38 Ick ben de HEERE uwe Godt, die u uyt Egyptenlant gevoert hebbe; om u het lant Canaan te geven, op dat ick u tot een Godt zy.
39 Desgelijcks wanneer u broeder by u sal verarmt zijn, ende sich aen u verkocht sal hebben, ghy en sult hem niet doen dienen den dienst van een slave:
40 Als een daghlooner, als een bywoonder sal hy by u zijn: tot het Iubeljaer sal hy by u dienen.
41 Dan sal hy van u uyt gaen, hy, ende sijne kinderen met hem: ende hy sal tot sijn geslachte weder keeren, ende tot de besittinge sijner vaderen weder keeren.
42 Want sy zijn mijne dienstknechten, die ick uyt Egyptenlant uytgevoert hebbe: sy en sullen niet verkocht worden, gelijck men eenen slave verkoopt.
43 Ghy en sult geene heerschappije over hem hebben met wreetheyt: maer ghy sult vreesen voor uwen Godt.
44 Aengaende uwen slave, ofte uwe slavinne die ghy sult hebben, die sullen van de volckeren zijn die rontom u zijn; van die sult ghy eenen slave, ofte slavinne koopen.
45 Ghy sultse oock koopen van de kinderen der bywoonderen, die by u als vreemdelingen verkeeren, uyt hen, ende uyt hare geslachten, die by u sullen zijn, die sy in uwen lande sullen gewonnen hebben: ende sy sullen u tot eene besittinge zijn.
46 Ende ghy sult u tot besitters over haer stellen, voor uwe kinderen na u, op datse de besittinge erven, ghy sultse in eeuwigheyt doen dienen: maer over uwe broeders de kinderen Israëls; een yegelick over sijnen broeder, ghy en sult over hem geene heerschappije hebben met wreetheyt.
47 Ende wanneer de hant eens vreemdelinghs, ende bywoonders die by u is, [wat ] bekomen sal hebben, ende u broeder, die by hem is, verarmt sal zijn: dat hy hem aen den vreemdelingh, den bywoonder die by u is, ofte aen den stam van het geslachte des vreemdelinghs sal verkocht hebben:
48 Na dat hy sich sal verkocht hebben, salder lossinge voor hem zijn; een van sijne broederen sal hem lossen:
49 Ofte sijn oom, ofte de soon sijns ooms sal hem lossen, ofte die uyt de naeste sijnes vleesches van sijn geslachte is, sal hem lossen: ofte heeft sijne hant wat bekomen, dat hy hemselven losse.
50 Ende hy sal met sijnen kooper reeckenen van dat jaer af dat hy sich aen hem verkocht heeft tot het Iubeljaer toe: alsoo dat het gelt sijner verkoopinge, sal zijn na het getal der jaren; na de dagen eenes daghlooners sal ’t met hem zijn.
51 Indien noch vele van die jaren zijn: na die sal hy tot sijne lossinge van het gelt, daer voor hy gekocht is, weder geven.
52 Ende indiender noch weynige van die jaren over gebleven zijn, tot aen het Iubeljaer; soo sal hy met hem reeckenen; na sijne jaren sal hy sijne lossinge weder geven.
53 Als een daghlooner sal hy van jaer tot jaer by hem zijn: men sal over hem geene heerschappye hebben met wreetheyt voor uwen oogen.
54 Ende is’t dat hy hier door niet gelost en wort; soo sal hy in het Iubeljaer uyt gaen, hy ende sijne kinderen met hem.
55 Want de kinderen Israëls zijn my dienstknechten, mijne dienstknechten zijnse, die ick uyt Egyptenlande uytgevoert hebbe: ick ben de HEERE uwe Godt.
Wetten vande ruste des sevenden jaers voor het Lant, v. 1, etc. Van het Iubel-jaer, alle vijftich jaren, te onderhouden, 8. Vande maniere in het koopen, ende verkoopen der erfgoederen, nae het getal der jaren tot het Iubel-jaer, 14. Van het recht in het lossen der verkochte erven, 23. Van den woecker, ende mildicheyt aen de arme Israëliten, 35. Van het recht der Hebreeusche slaven, hoemense koopen, handelen, ende lossen moeste, 39.
1 VOorder sprack de HEERE tot Mose aen den berch Sinai, seggende:
2 Spreeckt tot de kinderen Israëls, ende segt tot hen; Wanneer ghy sult gekomen zijn in dat lant, dat ick u geve, dan sal dat lant rusten , eenen Sabbath den HEERE.
3 Ses jaren sult ghy uwen acker bezaeyen, ende ses jaren uwen wijngaert besnijden, ende de inkomste daer van insamelen.
4 Doch in het sevenste jaer sal voor het lant een Sabbath der ruste zijn; een Sabbath den HEERE: uwen acker en sult ghy niet bezaeyen, ende uwen wijngaert niet besnijden.
5 Wat van selfs van uwen oogst sal gewassen zijn, en sult ghy niet in-oogsten, ende de druyven uwer afsonderinge, en sult ghy niet afsnijden: het sal een jaer der ruste, voor den lande zijn.
6 Ende de [inkomste van] den Sabbath des lants sal voor u tot spijse zijn; voor u, ende voor uwen knecht, ende voor uwe dienstmaecht, ende voor uwen dachlooner, ende voor uwen bywoonder, die by u als vreemdelingen verkeeren;
7 Mitsgaders voor u vee, ende voor het gedierte, dat in uwen lande is, sal alle de inkomste daer van tot spijse zijn.
8 Ghy sult u oock tellen seven jaer-weken, sevenmael seven jaren; so dat de dagen der seven jaer-weken, u negen en veertich jaer sullen zijn.
9 Daerna sult ghy in de sevende maent, op den tienden der maent de basuyne des geklancks doen doorgaen: op den Versoendach sult ghy de basuyne doen doorgaen in uwen gantschen lande.
10 Ende ghy sult dat vijftichste jaer heyligen, ende vryheyt uytroepen in den lande, voor alle sijne inwoonderen: het sal u een Iubel-jaer zijn, ende ghy sult wederkeeren een yeder tot sijne besittinge, ende sult wederkeeren een yeder tot sijn geslachte.
11 Dit Iubel-jaer sal u het vijftichste jaer zijn: ghy en sult niet zaeyen, nochte in-oogsten, wat van selfs daer in sal gewassen zijn, noch oock [de druyven] der afsonderingen in het selve afsnijden.
12 Want dat is het Iubel-jaer, het sal u heylich zijn: ghy sult uyt den velde de inkomste daer van eten.
13 Op dat Iubel-jaer sult ghy yeder wederkeeren tot sijne besittinge.
14 Daerom wanneer ghy aen uwen naesten wat veylbaers verkoopen, ofte uyt de hant uwes naesten koopen sult; dat niemant d’ een den anderen en verdrucke.
15 Nae ’t getal der jaren, van het Iubel-jaer af, sult ghy van uwen naesten koopen, ende nae’t getal van de jaren der inkomsten sal hy ’t aen u verkoopen.
16 Nae de veelheyt der jaren sult ghy sijnen koop vermeerderen, ende nae de weynicheyt der jaren sult ghy sijnen koop verminderen: want hy aen u het getal der inkomsten verkoopt.
17 Dat dan niemant sijnen naesten en verdrucke; maer vreest voor uwen Godt: want ick ben de HEERE uwe Godt.
18 Ende doet mijne insettingen, ende houdet mijne rechten, ende doet de selve: so sult ghy seker woonen inden lande.
19 Ende het lant sal sijne vrucht geven, ende ghy sult eten, tot versadens toe: ende ghy sult seker daer in woonen.
20 Ende als ghy soudt seggen, Wat sullen wy eten inden sevenden jare? siet wy en sullen niet zaeyen, ende onse inkomste niet insamelen;
21 So sal ick mijnen segen gebieden over u inden sesten jare: dat het de inkomste voor drie jaren sal voortbrengen.
22 Het achtste jaer nu sult ghy zaeyen, ende sult van de oude inkomste eten, tot het negenste jaer toe: tot dat sijne inkomste ingekomen is, sult ghy het oude eten.
23 Het lant oock en sal niet voor altoos verkocht worden; want het lant is mijne: dewijle ghy vreemdelingen, ende bywoonders by my zijt.
24 Daerom sult ghy in den gantschen lande uwer besittinge, lossinge voor het lant toelaten.
25 Wanneer u broeder sal verarmt zijn, ende yet van sijne besittinge verkocht sal hebben: so sal sijn losser, die hem naebestaende is, komen, ende sal het verkochte sijnes broeders lossen.
26 Ende wanneer yemant geen losser en sal hebben; maer sijne hant bekomen, ende hy gevonden sal hebben, soo veel genoech is tot sijne lossinge:
27 Dan sal hy de jaren sijner verkoopinge rekenen, ende het overschot sal hy den man, dien hy het verkocht hadde, weder uytkeeren: ende sal weder tot sijne besittinge komen.
28 Maer indien sijne hant niet gevonden en heeft, dat genoech is, om aen hem weder uyt te keeren, so sal sijn verkochte goet zijn in de hant van des selven kooper tot het Iubel-jaer toe: maer in het Iubel-jaer sal ’t uytgaen, ende hy sal tot sijne besittinge wederkeeren.
29 Insgelijcks, wanneer yemant een woon-huys [in] een bemuerde stadt sal verkocht hebben; so sal sijne lossinge zijn tot dat het jaer sijner verkoopinge volkomen sal zijn, in een vol jaer sal sijne lossinge wesen.
30 Maer ist dat het niet gelost en wort, tegens dat hem het geheele jaer sal vervult zijn, so sal dat huys, ’t welcke in die stadt is, die eenen muer heeft, voor altoos blijven aen hem, die dat gekocht heeft, onder sijne geslachten: ’t sal in het Iubel-jaer niet uytgaen.
31 Doch de huysen der dorpen, die rontom geenen muer en hebben, sullen als het velt des lants gerekent worden: daer voor sal lossinge zijn; ende sy sullen in het Iubel-jaer uytgaen.
32 Aengaende de steden der Leviten, [ende] de huysen der steden harer besittinge; de Leviten sullen eene eeuwige lossinge hebben.
33 Ende alsmen onder de Leviten lossinge sal gedaen hebben, so sal de koop des huyses, ende der stadt sijner besittinge, in het Iubel-jaer uytgaen: want de huysen van de steden der Leviten zijn hare besittinge in het midden der kinderen Israëls.
34 Doch het velt vande voor-stadt harer steden, en sal niet verkocht worden : want het is eene eeuwige besittinge voor hen.
35 Ende als u broeder sal verarmt zijn, ende sijne hant by u wanckelen sal, so sult ghy hem vast houden, [selfs] eenen vreemdelinck, ende bywoonder, op dat hy by u leve.
36 Ghy en sult geen woecker, noch overwinste van hem nemen, maer ghy sult vreesen voor uwen Godt, op dat u broeder by u leve.
37 U gelt sult ghy hem niet op woecker geven: ende ghy en sult uwe spijse niet op overwinste geven.
38 Ick ben de HEERE uwe Godt, die u uyt Egyptenlant gevoert hebbe; om u het lant Canaan te geven, op dat ick u tot een Godt zy.
39 Desgelijcks wanneer u broeder by u sal verarmt zijn, ende sich aen u verkocht sal hebben, ghy en sult hem niet doen dienen den dienst van een slave:
40 Als een dach-looner, als een bywoonder sal hy by u zijn: tot het Iubel-jaer sal hy by u dienen.
41 Dan sal hy van u uyt gaen, hy, ende sijne kinderen met hem: ende hy sal tot sijn geslachte weder keeren, ende tot de besittinge sijner vaderen wederkeeren.
42 Want sy zijn mijne dienst-knechten, die ick uyt Egyptenlant uytgevoert hebbe: sy en sullen niet verkocht worden, gelijckmen eenen slave verkoopt.
43 Ghy en sult geene heerschappye over hem hebben met wreetheyt: maer ghy sult vreesen voor uwen Godt.
44 Aengaende uwen slave, ofte uwe slavinne die ghy sult hebben, die sullen van de volckeren zijn die rontom u zijn; van die sult ghy eenen slave, ofte slavinne koopen.
45 Ghy sultse oock koopen vande kinderen der bywoonderen, die by u als vreemdelingen verkeeren, uyt hen, ende uyt hare geslachten, die by u sullen zijn, die sy in uwen lande sullen gewonnen hebben: ende sy sullen u tot eene besittinge zijn.
46 Ende ghy sult u tot besitters over haer stellen, voor uwe kinderen na u, op datse de besittinge erven, ghy sultse in eeuwicheyt doen dienen: maer over uwe broeders de kinderen Israëls; een yegelick over sijnen broeder, ghy en sult over hem geene heerschappye hebben met wreetheyt.
47 Ende wanneer de hant eens vreemdelincks, ende bywoonders die by u is, [wat] bekomen sal hebben, ende u broeder, die by hem is, verarmt sal zijn: dat hy hem aen den vreemdelinck, den bywoonder die by u is, ofte aen den stam van het geslachte des vreemdelincks sal verkocht hebben:
48 Na dat hy sich sal verkocht hebben, salder lossinge voor hem zijn; een van sijne broederen sal hem lossen:
49 Ofte sijn oom, ofte de soon sijns ooms sal hem lossen, ofte die uyt de naeste sijnes vleesches van sijn geslachte is, sal hem lossen: ofte heeft sijne hant wat bekomen, dat hy hem selven losse.
50 Ende hy sal met sijnen kooper rekenen van dat jaer af dat hy sich aen hem verkocht heeft tot het Iubel-jaer toe: also dat het gelt sijner verkoopinge, sal zijn nae het getal der jaren; nae de dagen eenes dachlooners sal ’t met hem zijn.
51 Indien noch vele van die jaren zijn: nae die sal hy tot sijne lossinge van het gelt, daer voor hy gekocht is, wedergeven.
52 Ende indiender noch weynige van die jaren overgebleven zijn, tot aen het Iubel-jaer; so sal hy met hem rekenen; nae sijne jaren sal hy sijne lossinge wedergeven.
53 Als een dachlooner sal hy van jaer tot jaer by hem zijn: men sal over hem geene heerschappye hebben met wreetheyt voor uwen oogen.
54 Ende ist dat hy hier door niet gelost en wort; so sal hy in het Iubel-jaer uyt gaen, hy ende sijne kinderen met hem.
55 Want de kinderen Israëls zijn my dienstknechten, mijne dienstknechten zijnse, die ick uyt Egyptenlande uytgevoert hebbe: ick ben de HEERE uwe Godt.
