Wetten de lijf-eygene knechten aengaende, ver s 1, et c. Knechten die de oore is doorgeboort, 5. Rechten voor lijf-eygene vrouwspersoonen, 7. Van dootslagers, 12. Van menschen-dieven, 16. Van de gene die hare ouders vloecken, 17. Van slagers, 18. Van de gene die eene swangere vrouwe quetsen, 22. Van eenen huys heere die sijnen knecht ofte maeght een ooge, ofte tant uyt stoot, 26. Van eenen stootigen osse, 28. Van die gene, die door het graven eenes puts, hares naesten osse beschadigen, 33.
1 DIt nu zijn de rechten die ghy hen sult voor stellen.
2 Als ghy eenen hebreeuschen knecht koopen sult, die sal ses jaren dienen: maer in het sevenste sal hy voor vry uyt gaen, om niet.
3 Indien hy met sijnen lijve in gekomen sal zijn, soo sal hy met sijnen lijve uyt gaen: indien hy een getrouwt man was, soo sal sijn vrouwe met hem uyt gaen.
4 Indien hem sijn heere een vrouwe gegeven, ende sy hem sonen ofte dochteren gebaert sal hebben, soo sal de vrouwe ende hare kinderen, hares heeren zijn, ende hy sal met sijnen lijve uyt gaen.
5 Maer indien de knecht ront uyt seggen sal, Ick hebbe mijnen heere, mijn vrouwe, ende mijne kinderen lief: ick en wil niet vry uyt gaen:
6 Soo sal hem sijn heere tot de Goden brengen, daer na sal hy hem aen de deure, of aen de post brengen: ende sijn heere sal hem met eenen priem sijn oore doorboren, ende hy sal hem eeuwighlick dienen.
7 Wanneer nu yemant sijne dochter sal verkocht hebben tot eene dienstmaeght: soo en salse niet uyt gaen, gelijck de knechten uyt gaen.
8 Indien sy qualick bevalt in de oogen hares heeren, dat hyse niet ondertrouwt en heeft, soo sal hyse doen lossen: aen een vreemt volck haer te verkoopen en sal hy niet vermogen, dewijle hy trouwlooslick met haer gehandelt heeft.
9 Maer indien hyse aen sijnen sone ondertrouwt: soo sal hy met haer doen na het recht der dochteren.
10 Indien hy voor hem een andere neemt: soo en sal hy dese hare spijse, haer decksel, noch hare houwelickschen plicht niet onttrecken.
11 Ende indien hy haer dese drie [dingen ] niet en doet, soo sal sy om niet uyt gaen sonder gelt.
12 Wie yemant slaet dat hy sterft, die sal sekerlick gedoot worden.
13 Doch die [hem ] niet na gestelt en heeft, maer Godt heeft hem sijne hant doen ontmoeten: soo sal ick u een plaetse bestellen, daer hy henen vliede.
14 Maer indien yemant tegen sijnen naesten moetwillighlick gehandelt heeft, om hem met list te dooden: soo sult ghy denselven van voor mijnen altaer nemen, dat hy sterve.
15 Soo wie sijnen vader, ofte sijne moeder slaet, die sal sekerlick gedoot werden.
16 Voorder, Soo wie eenen mensche steelt, ’t zy dat hy dien verkocht heeft, ofte dat hy in sijne hant gevonden wort, die sal sekerlick gedoot worden.
17 Wie oock sijnen vader, ofte sijne moeder vloeckt, die sal sekerlick gedoot worden.
18 Ende wanneer mannen twisten, ende d’een slaet den anderen met eenen steen, ofte met eene vuyst: ende hy en sterft niet, maer valt te bedde:
19 Indien hy weder opstaet, ende op strate gaet by sijnen stock, soo sal hy die hem sloegh, onschuldigh zijn: alleen sal hy geven ’t gene hy versuymt heeft, ende hy sal hem volkomelick laten heelen:
20 Wanneer oock yemant sijnen dienstknecht ofte sijne dienstmaeght met eenen stock slaet, dat hy onder sijne hant sterft: die sal sekerlick gewroken worden.
21 Soo hy nochtans eenen dagh, ofte twee dagen over eynde blijft, soo en sal hy niet gewroken worden, want hy is sijn gelt.
22 Wanneer nu mannen kijven, ende slaen een swangere vrouwe, dat haer de vrucht af gaet, doch geen dootlick verderf en zy, soo sal hy sekerlick gestraft worden, gelijck als hem der vrouwen man opleght, ende hy sal ’t geven door de Richteren.
23 Maer indiender een dootlick verderf sal zijn: soo sult ghy geven ziele voor ziele:
24 Ooge voor ooge: tant voor tant, hant voor hant, voet voor voet:
25 Brant voor brant, wonde voor wonde; buyle voor buyle.
26 Wanneer oock yemant sijnes dienstknechts ooge, of sijnes dienstmaeghts ooge slaet, ende verderftse: hy sal hem vry laten gaen voor sijn ooge.
27 Ende indien hy sijnes dienstknechts tant, of sijner dienstmaeght tant uyt slaet: soo sal hy hem vry laten voor sijnen tant.
28 Ende wanneer een osse eenen man ofte vrouwe stoott, dat hy sterft: sal de osse sekerlick gesteenight worden, ende sijn vleesch en sal niet gegeten worden, maer de de heere des osses sal onschuldigh zijn.
29 Maer indien de osse te voren stootigh geweest is, ende is sulcks sijnen heere overtuyght geweest, ende hy hem niet bewaert en heeft, ende hy doodet eenen man ofte vrouwe: soo sal dien osse gesteenight worden, ende sijn heere sal oock gedoot worden.
30 Indien hem losgelt opgeleyt wort, soo sal hy tot lossinge sijner ziele geven, na alles dat hem sal opgeleyt worden,
31 ’t Zy dat hy eenen sone gestooten heeft, ofte eene dochter gestooten heeft, na dat recht sal hem gedaen worden.
32 Indien de osse eenen knecht ofte dienstmaeght stoott: hy sal sijnen heere dertigh silverlingen geven, ende de osse sal gesteenight worden.
33 Ende wanneer yemant eenen kuyl opent, ofte wanneer yemant eenen kuyl graeft, ende hy deckt hem niet toe: ende een osse ofte ezel valt daer in:
34 De heere des kuyls sal ’t vergelden, hy sal den heere des selven ’t gelt weder keeren: doch dat doode sal sijne wesen.
35 Wanneer nu yemants osse sijnes naesten osse quetst, dat hy sterft: soo salmen den levendigen osse verkoopen, ende het gelt daer van half ende half deylen, ende den dooden salmen oock half ende half deylen.
36 Ofte is ’t kennelick geweest, dat dien osse van te voren stootigh was, ende sijn heere en heeft hem niet bewaert: soo sal hy in aller maniere osse voor osse vergelden, doch de doode sal sijne wesen.
Wetten de lijf-eygene knechten aengaende, v. 1, etc. Knechten die de oore is doorgeboort, 5. Rechten voor lijf-eygene vrouws-persoonen, 7. Van dootslagers, 12. Van menschen-dieven, 16. Van de gene die hare Ouders vloecken, 17. Van slagers, 18. Van de gene die eene swangere vrouwe quetsen, 22. Van eenen huys-heere die sijnen knecht ofte maecht een ooge, ofte tant uyt stoot, 26. Van eenen stootigen osse, 28. Van die gene, die door het graven eenes puts, hares naesten osse beschadigen, 33.
1 DIt nu zijn de rechten die ghy hen sult voorstellen.
2 Als ghy eenen hebreeuschen knecht koopen sult, die sal ses jaren dienen: maer in’t sevenste sal hy voor vry uytgaen, om niet.
3 Indien hy met sijnen lijve ingekomen sal zijn, so sal hy met sijnen lijve uytgaen: indien hy een getrouwt man was, so sal sijn vrouwe met hem uytgaen.
4 Indien hem sijn heere een vrouwe gegeven, ende sy hem sonen ofte dochteren gebaert sal hebben, so sal de vrouwe ende hare kinderen, hares heeren zijn, ende hy sal met sijnen lijve uytgaen.
5 Maer indien de knecht ront uyt seggen sal, Ick hebbe mijnen heere, mijn vrouwe, ende mijne kinderen lief: ick en wil niet vry uytgaen:
6 So sal hem sijn heere tot de goden brengen, daer na sal hy hem aen de deure, of aen de post brengen: ende sijn heere sal hem met eenen priem sijn oore doorbooren, ende hy sal hem eeuwichlick dienen.
7 Wanneer nu yemant sijne dochter sal verkocht hebben tot eene dienstmaecht: so en salse niet uyt-gaen, gelijck de knechten uytgaen.
8 Indien sy qualick bevalt in de oogen hares heeren, dat hyse niet ondertrouwt en heeft, so sal hyse doen lossen: aen een vreemt volck haer te verkoopen en sal hy niet vermogen, dewijle hy troulooslick met haer gehandelt heeft.
9 Maer indien hyse aen sijnen sone ondertrouwt: so sal hy met haer doen nae ’t recht der dochteren.
10 Indien hy voor hem een andere neemt: so en sal hy dese hare spijse, haer decksel, noch haren houwelickschen plicht niet onttrecken.
11 Ende indien hy haer dese drie [dingen] niet en doet, so sal sy om niet uytgaen sonder gelt.
12 Wie yemant slaet dat hy sterft, die sal sekerlick gedoodt worden.
13 Doch die [hem] niet na-gestelt en heeft, maer Godt heeft hem sijne hant doen ontmoeten: so sal ick u een plaetse bestellen, daer hy henen vliede.
14 Maer indien yemant tegen sijnen naesten moetwillichlick gehandelt heeft, om hem met list te dooden: so sult ghy den selven van voor mijnen altaer nemen, dat hy sterve.
15 So wie sijnen vader, ofte sijne moeder slaet, die sal sekerlick gedoodt werden.
16 Voorder, So wie eenen mensche steelt, ’t zy dat hy dien verkocht heeft, ofte dat hy in sijne hant gevonden wort, die sal sekerlick gedoodt worden.
17 Wie oock sijnen vader, ofte sijne moeder vloeckt, die sal sekerlick gedoodt worden.
18 Ende wanneer mannen twisten, ende d’een slaet den anderen met eenen steen, ofte met eene vuyst: ende hy en sterft niet, maer valt te bedde:
19 Indien hy weder op-staet, ende op strate gaet by sijnen stock, so sal hy die hem sloech, onschuldich zijn: alleen sal hy geven ’t gene hy versuymt heeft, ende hy sal hem volkomelick laten heelen:
20 Wanneer oock yemant sijnen dienst-knecht ofte sijne dienst-maecht met eenen stock slaet, dat hy onder sijne hant sterft: die sal sekerlick gewroken worden .
21 So hy nochtans eenen dach, ofte twee dagen over eynde blijft, so en sal hy niet gewroken worden, want hy is sijn gelt.
22 Wanneer nu mannen kijven, ende slaen een swangere vrouwe, dat haer de vrucht af-gaet, doch geen dootlick verderf en zy, so sal hy sekerlick gestraft worden, gelijck als hem der vrouwen man oplegt, ende hy sal ’t geven door de Richteren.
23 Maer indiender een dootlick verderf sal zijn: so sult ghy geven ziele voor ziele:
24 Ooge voor Ooge: tant voor tant, hant voor hant, voet voor voet:
25 Brant voor brant, wonde voor wonde; buyle voor buyle.
26 Wanneer ooc yemant sijnes dienstknechts ooge, of sijnes dienstmaechts ooge slaet, ende verderftse: hy sal hem vry laten gaen voor sijn ooge.
27 Ende indien hy sijnes dienstknechts tant, of sijner dienst-maecht tant uytslaet: so sal hy hem vry laten voor sijnen tant.
28 Ende wanneer een osse eenen man ofte vrouwe stoott, dat hy sterft: sal de osse sekerlick gesteenicht worden, ende sijn vleesch en sal niet gegeten worden, maer de heere des osses sal onschuldich zijn.
29 Maer indien de osse te vooren stootich geweest is, ende is sulcx sijnen heere overtuycht geweest, ende hy hem niet bewaert en heeft, ende hy doodet eenen man ofte vrouwe: so sal dien osse gesteenicht worden, ende sijn heere sal oock gedoodt worden.
30 Indien hem los-gelt op-geleyt wort, so sal hy tot lossinge sijner ziele geven, nae alles dat hem sal op-geleyt worden,
31 ’T zy dat hy eenen sone gestooten heeft, ofte eene dochter gestooten heeft, nae dat recht sal hem gedaen worden.
32 Indien de osse eenen knecht ofte dienst-maecht stoott: hy sal sijnen heere dertich silverlingen geven, ende de osse sal gesteenicht worden.
33 Ende wanneer yemant eenen kuyl opent, ofte wanneer yemant eenen kuyl graeft, ende hy deckt hem niet toe: ende een osse ofte esel valt daer in:
34 De heere des kuyls salt vergelden, hy sal den heere des selven ’t gelt wederkeeren: doch dat doode sal sijne wesen.
35 Wanneer nu yemants osse sijnes naesten osse quetst, dat hy sterft: so salmen den levendigen osse verkoopen, ende het gelt daer van half ende half deylen, ende den dooden salmen oock half ende half deylen.
36 Ofte ist kennelick geweest, dat dien osse van te vooren stootich was, ende sijn heere en heeft hem niet bewaert: so sal hy in aller maniere osse voor osse vergelden, doch de doode sal sijne wesen.
