De Brief JEREMIE.
Een uytschrift ofte copie des briefs, die JEREMIAS gesonden heeft tot de gene die van den Koningh der Babyloniers gevangelick wech gevoert souden worden na Babylonien, om haer te verkondigen gelijck hem van Godt was bevolen.
Het vj. Capittel.
1 Dat de Israëliten na Babylon gevangelick zijn wech gevoert om harer sonden wille. 2 Doch datse daer na wederom sullen verlost worden. 3 De afgodendienst der Babyloniers, ende de nietigheyt harer afgoden wort in ’t breede beschreven. 63 ende de Israëliten vermaent haer voor geen goden te houden, noch te dienen. 1 OM der sonden wille daer mede ghy gesondight hebt tegen Godt, sult ghy van Nabuchodonosor den Koningh der Babyloniers na Babel gevangelick wech gevoert worden.
2 In Babylonien dan gekomen zijnde, sult ghy aldaer vele jaren ende langen tijt blijven, [namelick ] tot seven geslachten toe: maer daer na sal ick u-lieden van daer weder uytvoeren met vrede.
3 Doch nu sult ghy in Babylonien op de schouderen sien dragen de silvere, ende gouden, ende houten goden, die den Heydenen vreese aen doen.
4 Siet dan wel voor u, dat oock ghy niet in eeniger wijse den vreemden gelijck gemaeckt en wort, ende u eene vreese voor haer en bevange.
5 Als ghy sult sien dat eene schare voor ende achter haer [gaende ] deselve aenbidt, soo seght in uw’ gedachten, u moet men aenbidden Heere.
6 Want mijn Engel is by u, ende hy sal uwe zielen ondersoecken.
7 Want hare tonge is van den werckmeester wel fijn gesneden, ende sy zijn rontom met gout ende silver verciert, maer sy zijn leugenachtigh, ende en konnen niet spreken.
8 Ende als voor eene maget, die geerne verciert is, nemen sy gout ende bereyden kroonen voor de hoofden van hare goden.
9 Somwijlen oock ontrecken de Priesters het gout ende silver haren goden, ende brengen ’t door, voor haer selven.
10 Ende geven daer van oock den hoeren die onder haer dack zijn. Sy vercieren oock de silvere ende gouden ende houten goden, met kleederen als menschen.
11 Maer sy en konnen haer selven niet bewaren voor den roest ende motten.
12 Wanneer sy bekleet zijn met een purperen kleet, soo vaeght men haer aengesicht, van wegen het stof des huys, dat seer veel op haer is.
13 Ende hy heeft eenen scepter als een mensch die des lants Richter is: ende en kan dien niet ombrengen die tegen hem sondight.
14 Hy heeft oock een sweert in sijne rechter hant, ende eene bijle, maer hy en sal hemselven van den krijgh ende roovers niet verlossen: daer aen kent men dat sy geen goden en zijn.
15 Soo en vreestse dan niet, want gelijck een vat eens menschen dat gebroken is, onnut is, soodanige zijn oock hare goden.
16 Wanneer sy in hare huysen vast geset zijn, soo zijn hare oogen vol stofs van de voeten der gene die daer in gaen.
17 Ende gelijck voor yemant, die hem aen den Koningh heeft vergrepen, als die ter doot sal geleyt worden, de zalen rontom beset zijn, alsoo versekeren oock de Priesters hare tempels met deuren, sloten, ende grendels, op dat sy van de roovers niet gerooft en worden.
18 Sy ontsteeckense keerssen, ende dat meer [in ’t getal ] dan voor haer selven, van welcken sy geene sien en konnen: want sy zijn als een der balcken die aen ’t huys zijn.
19 Ende men seght dat hare herten worden uyt geknaeght van de kruypende dieren der aerde: ende wanneer sy deselve ende hare kleedingen vereten, soo en gevoelen sy het niet.
20 Sy zijn swart geworden aen haer aengesicht van den roock die uyt het huys komt.
21 Op haer lichaem ende op haer hooft vliegen de nachtuylen, swaluwen, ende andere vogelen: desgelijcks oock de katten.
22 Daer aen sult ghy kennen datse geen goden en zijn, soo en vreestse dan niet.
23 Want indien niet yemant den roest af en wischt van het gout dat om haer hanght tot vercieringe, soo en sullen sy niet blincken, ende sy en voelden ’t oock niet als sy gegoten wierden.
24 Sy zijn voor grooten prijs gekocht, daer [nochtans ] geen geest in en is.
25 Sonder voeten zijnde, draeghtmense op de schouderen, vertoonende alsoo den menschen hare oneere.
26 Diese dienen worden oock beschaemt, om datse, indien sy mogelick op de aerde vallen, van haer selven niet weder op en staen: noch soo yemant deselve opricht, sy haer niet en sullen bewegen: noch soo mense neder leght, sy haer niet en sullen oprichten, maer gelijck als voor dooden soo setmense gaven voor.
27 Hare offeranden nu verkoopen hare Priesters ende verteeren die onnuttelick: desgelijcks oock hare vrouwen leggen daer van in ’t sout, ende en deelen noch den armen noch den krancken daer van mede.
28 Hare offeranden raken de maenstondige ende kinderbedt vrouwen aen. Kendt dan daer uyt dat sy geen goden en zijn, ende en vreest u voor haer niet.
29 Want waer van souden sy goden heeten? [namelick ] om dat de wijven, den silveren, gouden, ende houten goden [offer ] voor setten.
30 Ende de Priesters sitten in hare tempelen, hebbende gescheurde rocken aen, ende hare hoofden ende baerden kael afgeschoren, ende hare hoofden zijn ongedeckt.
31 Sy brullen, ende roepen voor hare goden, gelijck sommige in de maeltijden over de doode.
32 Hare Priesteren nemen van hare kleederen, ende kleeden daer mede hare vrouwen ende kinderen.
33 Ende het zy sy quaet van yemant lijden, ofte goet, sy en konnen het niet vergelden: sy en konnen noch Koningh opsetten, noch afsetten.
34 Desgelijcks en konnen sy oock noch rijckdom geven, noch gelt. Indien yemant haer een belofte doet, ende en houdt die niet, soo en eyschen sy die niet.
35 Sy en sullen eenen mensche van der doot niet verlossen, noch eenen swacken bevrijden van eenen stercken.
36 Sy en sullen eenen blinden niet weder tot het gesichte brengen, noch eenen mensche die in noodt is, daer uyt helpen.
37 Sy en ontfermen haer niet der weduwe, noch en doen geen goet aen de weese.
38 Sy zijn sommige houten, sommige vergulde, ende sommige versilverde, ende zijn den steenen gelijck die men uyt de geberghten houwt: maer diese dienen, sullen beschaemt worden.
39 Hoe sal mense dan goden achten ofte heeten?
40 Boven dien onteeren haer de Chaldeen selve, welcke wanneer sy eenen stommen sien, die niet spreken en kan, soo brengen sy hem tot Bel,
41 Versoeckende dat hy soude spreken, als of het hem mogelick ware te verstaen, ende hoewel sy het verstaen, soo en konnen sy sulcks niet na laten: want sy geen gevoelen en hebben.
42 Nu de vrouwen met biesebanden omgort, sitten op de wegen, om roockwerck van zemelen te offeren.
43 Ende wanneer eene der selve wech geruckt zijnde van yemant der gene die daer voorby gaet, beslapen wort, soo verwijt die sulcks de gene die naest geseten is, dat sy des niet weerdt geacht en is, gelijck als sy: ende dat haren biesbandt niet en is verbroken.
44 Alles wat onder haer geschiet is leugen, hoe sal mense dan goden achten ofte heeten?
45 Sy sijn van de werckmeesters ende goutsmeden toebereyt: ende daer en wort anders niet af, dan de konstenaers willen datse zijn.
46 Ende sy selve diese gemaeckt hebben en leven geenen langen tijt, hoe sullen dan dese goden zijn die van haer gemaeckt zijn?
47 Want sy hebben leugenen, ende schande den nakomelingen na gelaten.
48 Want soo wanneer krijgh ofte ander quaet over haer komt, soo beraetslagen de Priesters onder malkanderen, hoe sy haer t’samen met hare [goden ] verbergen sullen.
49 Hoe en kan men dan niet tasten dat het geen goden en zijn, die haer selven noch van krijgh, noch van ander quaet en konnen verlossen?
50 Want dewijle sy maer houten, vergulde, ende versilverde [goden ] en zijn, soo sal ’t daer na allen volckeren bekent worden, datse leugenen zijn: ende alle Koningen sal blijckelick worden datse geen goden en zijn, maer wercken van menschen handen, ende dat geen werck Godts in haer is.
51 Waer aen salmen dan kennen, datse geen goden en zijn?
52 Want sy en konnen geenen Koningh des lants verwecken, ende en konnen geenen regen den menschen geven.
53 Sy en houden geen gerichte onder haer, ende en bewaren niemant voor onrecht: dewijle sy onmachtigh zijn. Sy zijn als kraeijen [die ] tusschen hemel ende aerde [sweven .]
54 Want oock, als ’t vyer valt in ’t huys van dese houten, ende vergulde, ende versilverde goden, soo sullen hare Priesteren wel konnen ontvlieden ende ontkomen, maer sy sullen als balcken midden daer in verbrant worden.
55 Sy en wederstaen noch Koningh noch vyanden, hoe kan men dan achten ofte aennemen datse goden zijn?
56 Noch voor dieven, noch voor roovers, en konnen de houten ende versilverde, ende vergulde goden haer selven beschermen.
57 Want de stercke onder haer halen rontom deselve af het gout ende ’t silver, ende de kleedinge die haer omhanght, ende gaen wech als sy ’t hebben: noch sy en konnen haer selven niet helpen.
58 Alsoo dat een Koningh die sijn eygen kloeckheyt bewijst veel beter is: of een vat dat nuttigh is in huys, het welck de besitter gebruyckt, dan die versierde goden: ofte oock een deure in ’t huys die bewaert het gene in ’t selve is, dan die versierde goden: ende een houten pilaer in ’t Konincklick palleys, dan die versierde goden.
59 Want de sonne, ende de mane, ende de sterren, die blincken als sy uytgesonden worden tot haer gebruyck, zijn gehoorsaem.
60 Desgelijcks de blicksem als hy schijnt is lichtelick te sien, ende alsoo oock de wint waeyt in alle landen.
61 Ende de wolcken als haer van Godt bevolen is, dat sy sullen drijven over de geheele werelt, volbrengen het gene bevolen is.
62 Ende het vyer, als ’t van boven is afgesonden om de bergen ende bosschen te verteeren, doet het gene bevolen is: doch dese en zijn dien noch in gestalte, noch in kracht gelijck.
63 Daerom en moet men noch houden noch seggen, dat sy goden zijn, alsoo sy niet machtigh en zijn, noch straffe te oeffenen, noch wel te doen den menschen.
64 Wetende dan datse geen goden en zijn, soo en vreest haer niet.
65 Want sy en konnen de Koningen noch vloecken noch zegenen.
66 Sy en konnen oock geen teeckenen in den hemel onder de Heydenen vertoonen. Sy en konnen niet schijnen als de sonne, noch lichten als de mane.
67 De wilde gedierten zijn beter dan sy, die in een hol vluchtende haer selven konnen helpen.
68 Op geene wijse dan en is ’t ons openbaer dat sy goden zijn.
69 Want gelijck een schouwsel in eenen komkommerhof niet bewaren en kan, alsoo zijn oock hare houtene, vergulde ende versilverde goden: even op deselve wijse zijn sy gelijck den doornenboom in eenen hof, daer allerley gevogelte op sit.
70 Insgelijcks oock zijn hare houten, ende vergulde, ende versilverde goden, eenen dooden gelijck, die in ’t donckere geworpen light.
71 Men kan oock bemercken dat sy geen goden en zijn, aen ’t scharlaken ende purper dat sy aen hebben, ende dat verrot: sy sullen oock selve eyndelick op gegeten worden [van de wormen :] ende sullen eenen spot worden in ’t lant.
72 Soo is dan de rechtveerdige mensche beter, die geen afgoden en heeft: want hy is verre van spottinge.
Eynde des Boecks BARUCH.De brief JEREMIE.
Een uytschrift ofte coppe des briefs, die JEREMIAS gesonden heeft tot de gene die van den Coninck der Babyloniers ghevanckelick wech ghevoert souden worden nae Babylonien, om haer te verkondighen gelijck hem van Godt was bevolen. Het vj. Capittel.
1 Dat de Israëliten na Babylon gevancklijck zijn wech gevoert om harer sonden wille. 2 Doch dat’se daer na wederom sullen verlost worden. 3 De afgoden-dienst der Babyloniers, ende de nieticheyt harer afgoden wort in ’t breede beschreven. 63 ende de Israeliten vermaent haer voor geen goden te houden, noch te dienen. 1 OM der sonden wille daer mede ghy gesondight hebt tegen Godt, sult ghy van Nabuchodonosor den Coninck der Babyloniers na Babel gevanckelick wech gevoert worden.
2 In Babylonien dan gecomen zijnde, sult ghy aldaer vele jaren ende langen tijdt blijven, [namelick ] tot seven geslachten toe: maer daer nae sal ick u lieden van daer weder uyt voeren met vrede.
3 Doch nu sult ghy in Babylonien op de schouderen sien dragen de silvere, ende gouden, ende houten goden, die den Heydenen vreese aendoen.
4 Siet dan wel voor u, dat oock ghy niet in eeniger wijse den vremden gelijck gemaeckt en wort, ende u eene vreese voor haer en bevange.
5 Als ghy sult sien dat eene schare voor ende achter haer [gaende ] de selve aenbidt, soo seght in uw’ gedachten, u moetmen aenbidden Heere.
6 Want mijn Engel is by u, ende hy sal uwe sielen ondersoecken.
7 Want hare tonge is van den werckmeester wel fijn gesneden, ende sy sijn rontom met goudt ende silver verciert, maer sy zijn leugenachtich, ende en konnen niet spreken.
8 Ende als voor eene maget, die geerne verciert is, nemen sy goudt ende bereyden croonen voor de hoofden van hare goden.
9 Somwijlen oock onttrecken de Priesters het goudt ende silver, haren goden, ende brengent door, voor haer selven.
10 Ende geven daer van oock den hoeren die onder haer dack zijn. Sy vercieren oock de silvere ende gouden ende houten goden, met cleederen als menschen.
11 Maer sy en konnen haer selven niet bewaren voor den roest ende motten.
12 Wanneer sy becleet sijn met een purpuren cleet, soo vaeghtmen haer aengesicht, van wegen het stof des huys, dat seer veel op haer is.
13 Ende hy heeft eenen scepter als een mensch die des lants Richter is: ende en kan dien niet ombrengen die tegen hem sondight.
14 Hy heeft oock een sweert in sijne rechterhant, ende eene bijle, maer hy en sal hem selven van den krijch ende roovers niet verlossen: daer aen kentmen dat sy geen goden en zijn.
15 Soo en vreestse dan niet, want gelijck een vat eens menschen dat gebroken is, onnut is, soodanige zijn oock hare goden.
16 Wanneer sy in hare huysen vast geset zijn, soo zijn hare oogen vol stofs van de voeten der gene die daer in gaen.
17 Ende gelijck voor yemandt, die hem aen den Coninck heeft vergrepen, als die ter doodt sal geleyt worden, de salen rontom beset zijn, alsoo versekeren oock de Priesters hare Tempels met deuren, sloten, ende grendels, op dat sy van de roovers niet gerooft en worden.
18 Sy ontstekense keersen, ende dat meer [in ’t getal ] dan voor haer selven, van welcken sy geene sien en konnen: want sy zijn als een der balcken die aen het huys zijn.
19 Ende men seght dat hare herten worden uytgeknaecht van de cruypende dieren der aerde: ende wanneer sy deselve ende hare cleedingen vereten, so en gevoelen sy het niet.
20 Sy zijn swart geworden aen haer aengesicht van den roock die uyt het huys komt.
21 Op haer lichaem ende op haer hooft vliegen de nacht-uylen, swaluwen, ende andere vogelen: desgelijcks oock de catten.
22 Daer aen sult ghy kennen dat sy geen goden en zijn, soo en vreestse dan niet.
23 Want indien niet yemandt den roest af en wischt van het gout dat om haer hangt tot vercieringe, so en sullen sy niet blincken, ende sy en voelden ’t oock niet als sy gegoten wierden.
24 Sy zijn voor grooten prijs gekocht, daer [nochtans ] geen geest in en is.
25 Sonder voeten zijnde, draechtmen’se op de schouderen, vertoonende alsoo den menschen hare oneere.
26 Diese dienen worden oock beschaemt, om dat’se, indien sy mogelitk op de aerde vallen, van haer selven niet weder op en staen: noch soo yemant de selve oprecht, sy haer niet en sullen bewegen: noch soo men’se nederleght, sy haer niet en sullen oprichten, maer gelijck als voor dooden soo setmense gaven voor.
27 Hare offeranden nu vercoopen hare Priesters ende verteeren die onnuttelick: desgelijcks oock hare vrouwen leggen daer van in ’t sout, ende en deelen noch den armen, noch den krancken daer van mede.
28 Hare offeranden raecken de maenstondige ende kinderbedt-vrouwen aen. Kent dan daer uyt dat sy geen goden en zijn, ende en vreest u voor haer niet.
29 Want waer van souden sy goden heeten? [namelick ] om dat de wijven, den silveren, gouden, ende houten goden [offer ] voorsetten.
30 Ende de Priesters sitten in hare Tempelen, hebbende gescheurde rocken aen, ende hare hoofden ende baerden kael afgeschoren, ende hare hoofden sijn ongedeckt.
31 Sy brullen, ende roepen voor hare goden, gelijck sommige in de maeltijden over de doode.
32 Hare Priesteren nemen van hare cleederen, ende cleeden daer mede hare vrouwen ende kinderen.
33 Ende ’t sy sy quaedt van yemandt lijden, ofte goet, sy en konnen ’t niet vergelden: sy en konnen noch Coninck opsetten, noch af-setten.
34 Desgelijcks en konnen sy oock noch rijckdom geven, noch gelt. Indien yemandt haer een belofte doet, ende en houdt die niet, soo en eyschen sy die niet.
35 Sy en sullen eenen mensche vander doodt niet verlossen, noch eenen swacken bevrijden van eenen stercken.
36 Sy en sullen eenen blinden niet weder tot het gesichte brengen, noch eenen mensche die in noodt is, daer uyt helpen.
37 Sy en ontfermen haer niet der weduwe, noch en doen geen goet aen de weese.
38 Sy zijn sommige houten, sommige vergulde, ende sommige versilverde, ende sijn den steenen gelijck diemen uyt de geberchten houwt: maer diese dienen, sullen beschaemt worden.
39 Hoe salmense dan goden achten ofte heeten?
40 Boven dien onteeren haer de Chaldeen selve, welcke wanneer sy eenen stommen sien, die niet spreken en kan, soo brengen sy hem tot Bel,
41 Versoeckende dat hy soude spreken, al oft hem mogelick ware te verstaen, ende hoewel sy het verstaen, soo en connen sy sulcks niet nalaten: want sy geen gevoelen en hebben.
42 Nu de vrouwen met biese-banden omgort, sitten op de wegen, om roock-werck van semelen te offeren.
43 Ende wanneer eene der selve wech geruckt sijnde van yemandt der gene die daer voor by gaet, beslapen wort, soo verwijt die sulcks de gene die naest geseten is, dat sy des niet weert geacht en is, gelijck als sy: ende dat haren bies-bandt niet en is verbroken.
44 Alles wat onder haer geschiedt is leugen, hoe salmense dan goden achten, ofte heeten?
45 Sy sijn van de werck-meesters ende goutsmeden toebereydt: ende daer en wort anders niet af, dan de constenaers willen datse zijn.
46 Ende sy selve diese gemaeckt hebben en leven geenen langen tijdt, hoe sullen dan dese goden zijn die van haer gemaeckt zijn?
47 Want zy hebben leugenen, ende schande den nacomelingen nagelaten.
48 Want soo wanneer krijgh ofte ander quaet over haer comt, soo beraetslagen de Priesters onder malcanderen, hoe sy haer te samen met hare [goden ] verbergen sullen.
49 Hoe en kanmen dan niet tasten dat het geen goden en sijn, die haer selven noch van krijgh, noch van ander quaet en konnen verlossen?
50 Want dewijle sy maer houten, vergulde, ende versilverde [goden ] en zijn, soo sal het daer na allen volckeren bekent worden, datse leugenen zijn: ende alle Coningen sal blijckelick worden datse geen goden en zijn, maer wercken van menschen handen, ende dat geen werck Godts in haer is.
51 Waer aen salmen dan kennen, datse geen goden en zijn?
52 Want zy en konnen geenen Coninck des lants verwecken, ende en konnen geenen regen den menschen geven.
53 Sy en houden geen gerichte onder haer, ende en bewaren niemandt voor onrecht: dewijle sy onmachtich zijn. Sy zijn als kraeyen [die ] tusschen hemel ende aerde [sweven ].
54 Want oock, als het vyer valt in ’t huys van dese houten, ende vergulde, ende versilverde goden, soo sullen hare Priesteren wel konnen ontvlieden ende ontcomen, maer sy sullen als balcken midden daer in verbrandt worden.
55 Sy en wederstaen noch Coninck noch vyanden , hoe kanmen dan achten ofte aennemen datse goden zijn?
56 Noch voor dieven, noch voor roovers, en konnen de houten ende versilverde, ende vergulde goden haer selven beschermen.
57 Want de stercke onder haer halen rontom de selve af het gout ende het silver, ende de cleedinge die haer om hanght, ende gaen wech als sy het hebben: noch sy en konnen haer selven niet helpen.
58 Alsoo dat een Coninck die sijn eygen cloeckheyt bewijst veel beter is, of een vat dat nuttich is in huys, ’t welck de besitter gebruyckt, dan die versierde goden: ofte oock een deure in het huys die bewaert ’t gene in ’t selve is, dan die versierde goden: ende een houten pilaer in het Conincklick Paleys, dan die versierde goden.
59 Want de Sonne, ende de Mane, ende de Sterren, die blincken als sy uytgesonden worden tot haer gebruyck, zijn gehoorsaem.
60 Desgelijcks de blixem als hy schijnt is lichtelick te sien, ende also oock de wint waeyt in alle landen.
61 Ende de wolcken als haer van Godt bevolen is, dat sy sullen drijven over de geheele werelt, volbrengen ’t gene bevolen is.
62 Ende het vyer, als het van boven is afgesonden om de bergen ende bosschen te verteeren, doet ’t gene bevolen is: doch dese en sijn dien noch in gestalte, noch in cracht gelijck.
63 Daerom en moetmen noch houden noch seggen, dat sy goden zijn, alsoo sy niet machtich en zijn, noch straffe te oeffenen , noch wel te doen den menschen.
64 Wetende dan datse geen goden en zijn, soo en vreest haer niet.
65 Want sy en konnen de Coningen noch vloecken noch segenen.
66 Sy en konnen oock geen teeckenen in den hemel onder de Heydenen vertoonen. Sy en konnen niet schijnen als de Sonne, noch lichten als de Mane.
67 De wilde gedierten zijn beter dan sy, die in een hol vluchtende haer selven konnen helpen.
68 Op geene wijse dan en ist ons openbaer dat sy goden zijn.
69 Want gelijck een schouwsel in eenen comcommerhof niet bewaren en kan, also zijn oock hare houtene, vergulde ende versilverde goden: even op de selve wijse zijn sy gelijck den doornen-boom in eenen hof, daer allerley gevogelte op sit.
70 Insgelijcks oock zijn hare houten, ende vergulde, ende versilverde goden, eenen dooden gelijck, die in het donckere geworpen licht.
71 Men kan oock bemercken dat sy geen goden en zijn, aen het schaerlaken ende purper dat sy aen hebben, ende dat verrot: sy sullen oock selve eyndelick opgegeten worden [vande wormen ]: ende sullen eenen spot worden in ’t landt.
72 So is dan de rechtveerdige mensche beter, die geen afgoden en heeft: want hy is verre van spottinge.
Eynde des Boecks BARUCH.
