1 Eenige Overste des Koninghs en laten de Ioden niet in vrede. 3 Die van Ioppe verdrincken verradelick twee hondert Ioden. 5 Het welck Iudas wreeckt aen die van Ioppe. 8 als oock aen die van Iamnia, die het selve aen de Ioden te doen in den sin hadden. 10 Iudas overwint de Arabiers, ende maeckt met haer vrede. 13 Neemt in de stercke stadt Caspin, ende doot aldaer een seer groote menighte van menschen. 21 Iudas slaet een seer machtigh leger van Timotheus , ende krijght hem gevangen. 24 Doch is weder los gelaten, om dat hy oock vele Ioden gevangen hadde. 27 Iudas verovert de stadt Ephron. 29 verschoont Scythopolis. 33 slaet Gorgiam , die gegrepen zijnde noch ontkomt. 40 By eenige van Iudas volck die verslagen waren, worden in het begraven gevonden eenige dingen den afgoden van Iamnia geheylight. 42 waerom Iudas sijn volck vermaent van haer te wachten van soudigen, ende sendt gelt na Ierusalem om voor de verslagene offerande te doen.
1 ENde als dese verbonden [aldus ] gemaeckt waren, soo vertrock Lysias na den Koningh: ende de Ioden begaven haer om het lant te bouwen.
2 Doch de Overste van die plaetsen, Timotheus ende Apollonius de sone Gennei, ende boven dien oock Hieronymus, ende Demophon, ende beneffens deselve Nicanor, Overste van Cypren, en lieten haer niet toe dat sy in ruste mochten blijven, ende hare dingen in stilte doen.
3 Ende die van Ioppe bedreven [aen de Joden ] dusdanigh een schelmstuck. Sy baden de Ioden die by haer woonden, dat sy met vrouwen ende kinderen met haer souden willen gaen, in eenige schuyten van haer bestelt, als of daer geen vyantschap tegen haer ontstaen en ware:
4 Ende als sy, volgens het gemeyn besluyt der stadt, het selve aennamen, als die in vrede wilden leven, ende geen quaet nadencken en hadden, na dat sy in zee gevaren waren, hebben [die van Joppe ] haer in de zee verdroncken, zijnde niet minder als twee hondert.
5 Ende Iudas verstaende dat dese wreetheyt tegen sijne lantslieden begaen was, geboodt de mannen, die by hem waren, de wapenen te nemen, ende Godt aenroepende tot eenen rechtveerdigen Rechter,
6 Trock henen tegen de moordenaers der broederen, ende stack by nachte de haven aen brant, ende verbrandde de schuyten, ende doorstackse die aldaer gevlucht waren.
7 Ende als de plaetse besloten was, soo vertrock hy, als die wederom soude komen, ende de gantsche burgerschap van die van Ioppe uytroeijen.
8 Ende als hy verstaen hadde, dat die van Iamnia oock op deselve wijse wilden handelen met de Ioden, die by haer woonden,
9 Soo overviel hy die van Iamnia des nachts, ende verbrandde hare haven ende scheepsvlote: soo dat het licht van de vlamme gesien wiert tot Ierusalem toe, zijnde twee hondert ende veertigh stadien verre.
10 Ende als sy van daer vertrocken waren negen stadien, ende sy hare reyse tegen Timotheum maeckten, soo zijn de Arabiers, sterck zijnde niet weyniger als vijf duysent [te voet ,] ende vijf hondert ruyters, hem aengevallen.
11 Ende als daer een sterck gevecht geschiedde, ende die met Iuda waren, door de hulpe die van Godt quam, voorspoedelick vochten, soo baden de Nomades van Arabien, overwonnen zijnde, dat Iudas haer wilde de rechter hant geven, beloovende dat sy hem haer vee geven souden, ende haer voorderlick zijn in alles.
12 Ende Iudas achtende dat sy hem waerlick in vele saken souden dienstigh zijn, heeft toegestaen dat men vrede met haer maken soude: ende als sy de rechter handen ontfangen hadden, zijn sy vertrocken in hare tenten.
13 Ende hy heeft oock onderstaen een brugge te slaen tegen een stercke stadt, ende die met mueren omcingelt was, ende die van allerley volck, onder een gemenght, bewoont wiert, met name Caspin.
14 Maer die van binnen vertrouwende op de vastigheyt van hare mueren, ende den voorraet van proviande, droegen haer onachtsaemlick, scheldende die met Iuda waren, ende daer en boven haer lasterende, ende sprekende onbehoorlicke dingen.
15 Doch die met Iuda waren, aenroepende den grooten Prince des werelts, die sonder stormrammen ende andre instrumenten van gewelt, de mueren van Iericho ter neder geworpen heeft, ten tijden van Iosua, vielen aen op de mueren als wilde menschen.
16 Ende de stadt door Godes wille ingenomen hebbende, doodden sy een onuytsprekelicke menighte: alsoo dat het meyr, dat daer by lagh, de breette hebbende van twee stadien, scheen van bloet te vloeijen, ende daer mede vervult te zijn.
17 Ende als sy van daer seven hondert ende vijftigh stadien voort getrocken waren, quamen sy in Charax tot de Ioden, genaemt Tubianen.
18 Ende sy en vonden Timotheum niet in die plaetsen: als doemael van die plaetsen, sonder yet uytgerecht te hebben, vertrocken zijnde, ende een besettinge daer gelaten hebbende in sekere plaetse, die seer sterck was.
19 Dositheus ende Sosipater, zijnde van de Overste der gene die met Machabeo waren, uyttreckende vernielden, van de gene die van Timotheo daer gelaten waren in de sterckte, meer als tien duysent mannen.
20 Ende Iudas Machabeus sijn leger in slagh-orden gestelt hebbende, by hoopen, stelde haer over die hoopen, ende viel op Timotheum aen, die by hem hadde hondert ende twintigh duysent te voet, ende twee duysent vijf hondert te peerde.
21 Timotheus nu vernemende de komste van Iudas, sondt te voren wech alle de vrouwen ende kinderen, ende alle de andere bagagie na [een plaetse ] genaemt Carnion: want dese plaetse was swaerlick te belegeren, ende swaerlick by te komen, om de enghte van alle die plaetsen.
22 Ende als nu de eerste hoop van Iudas haer vertoonde, ende eene verbaestheyt over de vyanden quam door de verschijninge des genen die alle dingen siet: soo begaven sy haer met een gedruysch op de vlucht, de eene herwaerts, ende de andere derwaerts vliedende: soo datse dickwils van haer eygen volck gequetst, ende door de scherpten der sweerden doorsteken wierden.
23 Ende Iudas vervolghde haer heftelick, ende doorstack dese booswichten, ende vernielde van haer dertigh duysent mannen.
24 Ende Timotheus selve als hy gevallen was in de handen van Dositheus ende Sosipater, badt met groote bedrieghlickheyt, dat men hem by het leven wilden behouden, ende los laten: om dat hy vele hare ouders, ende andere hare broeders hadde: ende dat het geschieden soude dat men [andersins ] op die geen acht en soude hebben.
25 Ende als hy met vele woorden sijne toesegginge versekert hadde, namelick, dat hy deselve sonder eenigh hinder leveren soude, soo hebben sy hem los gelaten, om de behoudenisse der broederen.
26 Ende [Judas ] van daer treckende na Carnion ende Atergation, heeft al daer vijf en twintigh duysent mannen doot geslagen.
27 Ende na de vlucht ende nederlage van dese, heeft hy oock sijn leger gebracht voor Ephron, een stercke stadt, in welcke een [groote ] menighte van allerley volck woonde: de dappere jongelingen staende voor de mueren vochten seer kloeckelick: ende aldaer was een groote voorraet van instrumenten ende pijlen.
28 Doch sy aenroepende [Godt ] den Prince, die met kracht der vyanden macht verbreeckt, hebben de stadt in genomen ende onderdanigh gemaeckt: ende hielden daer van de gene, die daer binnen waren, tot vijf en twintigh duysent.
29 Ende van daer optreckende begaven sy haer na [de stadt ] Scythopolis, gelegen van Ierusalem ses hondert stadien.
30 Maer als de Ioden die aldaer woonden, getuyghden van de goetgunstigheyt, die de burgers van Scythopolis haer toegedragen hadden, ende hoe beleefdelick sy haer hadden bejegent in tijden van tegenspoet.
31 Soo danckten sy haer, ende vermaendense, datse oock voortaen haer volck souden goetgunstigh zijn: ende als het feest der weken aenstaende was, zijnse te Ierusalem wederom gekomen.
32 Ende als [het feest ,] genaemt Pincksteren, voorby was, soo trockense op tegen Gorgiam den Velt-oversten van Idumeen.
33 Ende trocken uyt met drie duysent te voet, ende vier hondert ruyters.
34 Ende als sy tegen hem streden, geschiedde het datter weynige van de Ioden vielen.
35 Ende sekere Dositheus, een ruyter van die van Bakenor, een kloeck man, hadde Gorgiam vast: ende hem by sijnen rock vattende leydde hem kloeckelick henen: ende als hy desen levendigh wilde vangen, soo quam daer een vervloeckt [mensche ] van de Thracische ruyters op hem aenvallen: ende sijne schouder afhouwende, ontvluchtte Gorgias na Marisa.
36 Ende als de gene die by Esdrin waren, lange vochten, ende vermoeyt waren, soo riep Iudas den Heere aen, dat hy als een medestrijder, ende als een voorganger in den strijt wilde verschijnen.
37 Ende beginnende in sijne vaderlicke tale een geroep met lofsangen, viel hy onverwacht op de soldaten van Gorgias, ende dreefse in de vlucht.
38 Ende Iudas sijn krijghsvolck by een vergadert hebbende, quam in de stadt Odollam: ende alsoo de sevende dagh haer over quam, hebben sy, na gewoonte geheylight zijnde, aldaer den Sabbath over gebracht.
39 Ende den volgenden dagh de gene die met Iuda waren, quamen ontrent dien tijt als het noodigh is sulcks te doen, om de lichamen der gene die gevallen waren wech te nemen, ende met hare bloetvrienden te stellen in de graven harer vaderen.
40 Ende sy vonden onder de rocken van een yegelick der dooden eenige dingen die den afgoden van Iamnia geheylight waren, waer van de wet de Ioden weert: ende het wiert een yegelick openbaer, dat sy om dese oorsake gevallen waren.
41 Soo hebben sy dan alle den Heere, den rechtveerdihen Rechter, die alle verborgene dingen openbaer maeckt, gepresen.
42 Ende tot het gebedt gekeert zijnde, baden sy dat de sonde die daer begaen was, volkomelick mochte uytgewischt worden: ende de kloeckhertige Iudas vermaende de menighte, datse haer wilden bewaren, datse sonder sonde mochten zijn als die voor hare oogen hadden gesien het gene geschiet was, om der sonden wille der gene die gevallen waren.
43 Ende eenige voorraet gemaeckt hebbende, uyt eene hooftschattinge van twee duysent drachmen silvers, sondt die na Ierusalem om offerande te doen voor de sonde: gantsch wel ende beleefdelick doende, dat hy dacht op de opstandinge.
44 (Want indien hy niet en hadde verwacht, dat de gene die gevallen waren, wederom souden opstaen, soo soude het te vergeefs ende dwaes geweest zijn voor de dooden te bidden.)
45 Daer beneven dat hy aenmerckte dat den genen, die Godtsalighlick ontslapen zijn, een seer schoone genade wech geleght is.
46 Een heylige ende Godtsalige gedachte. Waerom hy voor de gestorvene de versoeninge maeckte, op dat sy van de sonden souden ontslagen worden.
1 Eenige Overste des Conincks en laten de Ioden niet in vrede. 3 Die van Ioppe verdrincken verradelijck twee hondert Ioden. 5 ’Twelck Iudas wreeckt aen die van Ioppe. 8 als oock aen die van Iamnia, die ’t selve aen de Ioden te doen in den sin hadden. 10 Iudas overwint de Arabiers, ende maeckt met haer vrede. 13 Neemt in de stercke stadt Caspin, ende doodt aldaer een seer groote menichte van menschen. 21 Iudas slaet een seer machtigh leger van Timotheus , ende krijght hem gevangen. 24 Doch is weder los gelaten, om dat hy oock vele Ioden gevangen hadde. 27 Iudas verovert de stadt Ephron. 29 verschoont Scythopolis. 33 slaet Gorgiam , die gegrepen zijnde noch ontkomt. 40 By eenige van Iudas volck die verslagen waren, worden in ’t begraven gevonden eenige dingen den afgoden van Iamnia geheylight. 42 waerom Iudas sijn volck vermaent van haer te wachten van sondigen, ende sendt gelt na Ierusalem om voor de verslagene offerande te doen.
1 ENde als dese verbonden [aldus ] gemaeckt waren, so vertrock Lysias na den Coninck: ende de Ioden begaven haer om het landt te bouwen.
2 Doch de Overste van die plaetsen, Timotheus ende Apollonius de sone Gennei, ende boven dien oock Hieronymus, ende Demophon, ende beneffens de selve Nicanor, Overste van Cypren, en lieten haer niet toe dat sy in ruste mochten blijven, ende hare dingen in stilte doen.
3 Ende die van Ioppe bedreven [aen de Ioden ] dusdanigh een schelmstuck. Sy baden de Ioden die by haer woonden, dat sy met vrouwen ende kinderen met haer souden willen gaen, in eenige schuyten van haer bestelt, als of daer geen vyandtschap tegen haer ontstaen en ware:
4 Ende als sy, volgens het gemeyn besluyt der stadt, ’t selve aennamen, als die in vrede wilden leven, ende geen quaet nadencken en hadden, na dat sy in zee gevaren waren, hebben [die van Ioppe ] haer in de zee verdroncken, zijnde niet minder als twee hondert.
5 Ende Iudas verstaende dat dese wreetheyt tegen sijne landts-luyden begaen was, geboodt de mannen, die by hem waren, de wapenen te nemen, ende Godt aenroepende tot eenen rechtveerdigen rechter,
6 Trock henen tegen de moordenaers der broederen, ende stack by nachte de haven aen brandt, ende verbrandde de schuyten, ende door-stackse die aldaer gevlucht waren.
7 Ende als de plaetse besloten was, so vertrock hy, als die wederom soude komen, ende de gantsche burgerschap van die van Ioppe uytroeyen.
8 Ende als hy verstaen hadde, dat die van Iamnia oock op de selve wijse wilden handelen met de Ioden, die by haer woonden,
9 So overviel hy die van Iamnia des nachts, ende verbrandde hare haven ende scheeps-vlote: so dat het licht vande vlamme gesien wierdt tot Ierusalem toe, zijnde twee hondert ende veertigh stadien verre.
10 Ende als sy van daer vertrocken waren negen stadien, ende sy hare reyse tegen Timotheum maeckten, soo zijn de Arabiers, sterck zijnde niet weyniger als vijf duysent [te voet ], ende vijf hondert ruyters, hem aen gevallen.
11 Ende als daer een sterck gevecht geschiedde, ende die met Iuda waren, door de hulpe die van Godt quam, voorspoedelick vochten, so baden de Nomades van Arabien, overwonnen zijnde, dat Iudas haer wilde de rechterhant geven , belovende dat sy hem haer vee geven souden, ende haer voorderlick zijn in alles.
12 Ende Iudas achtende dat sy hem waerlijck in vele saken souden dienstigh zijn, heeft toegestaen datmen vrede met haer maken soude: ende als sy de rechterhanden ontfangen hadden, zijn sy vertrocken in hare tenten.
13 Ende hy heeft oock onderstaen een brugge te slaen tegen een stercke stadt, ende die met mueren omcingelt was, ende die van allerley volck, onder een gemenght, bewoont wierdt, met name Caspin.
14 Maer die van binnen vertrouwende op de vasticheyt van hare mueren, ende den voor-raet van proviande, droegen haer onachtsaemlick, scheldende die met Iuda waren, ende daer en boven haer lasterende, ende sprekende onbehoorlicke dingen.
15 Doch die met Iuda waren, aenroepende den grooten Prince des werelts, die sonder storm-rammen ende andere instrumenten van gewelt, de mueren van Iericho ter neder geworpen heeft, ten tijden van Iosua, vielen aen op de mueren als wilde menschen.
16 Ende de stadt door Godes wille ingenomen hebbende, doodden sy een onuytsprekelijcke menichte: alsoo dat het meyr, dat daer by lagh, de breedde hebbende van twee stadien, scheen van bloedt te vloeyen, ende daer mede vervult te zijn.
17 Ende als sy van daer seven hondert ende vijftigh stadien voort-getrocken waren, quamen sy in Charax tot de Ioden, genaemt Tubianen.
18 Ende sy en vonden Timotheum niet in die plaetsen: als doemael van die plaetsen , sonder yet uytgerecht te hebben, vertrocken zijnde, ende een besettinge daer gelaten hebbende in sekere plaetse, die seer sterck was.
19 Dositheus ende Sosipater, zijnde van de Overste der gene die met Machabeo waren, uyt treckende vernielden, van de gene die van Timotheo daer gelaten waren in de sterckte, meer als tien duysent mannen .
20 Ende Iudas Machabeus sijn leger in slach-orden gestelt hebbende, by hoopen, stelde haer over die hoopen, ende viel op Timotheum aen, die by hem hadde hondert ende twintigh duysent te voet, ende twee duysent vijf hondert te peerde.
21 Timotheus nu vernemende de komste van Iudas, sondt te voren wech alle de vrouwen ende kinderen, ende alle de andere bagagie na [een plaetse ] genaemt Carnion: want dese plaetse was swaerlijck te belegeren, ende swaerlick by te komen, om de enghte van alle die plaetsen.
22 Ende als nu de eerste hoop van Iudas haer vertoonde, ende eene verbaestheyt over de vyanden quam, door de verschijninge des genen die alle dingen siet: so begaven sy haer met een gedruysch op de vlucht, d’eene herwaerts, ende de andere derwaerts vliedende: so dat’se dickwils van haer eygen volck gequetst, ende door de scherpten der sweerden doorsteken wierden.
23 Ende Iudas vervolghde haer heftelijck, ende doorstack dese booswichten, ende vernielde van haer dertigh duysent mannen.
24 Ende Timotheus selve als hy gevallen was in de handen van Dositheus ende Sosipater, badt met groote bedrieghlickheyt, datmen hem by het leven wilde behouden, ende los laten: om dat hy vele hare ouders, ende andere hare broeders hadde: ende dat het geschieden soude datmen [andersins ] op die geen acht en soude hebben.
25 Ende als hy met vele woorden sijne toesegginge versekert hadde, namelijck dat hy de selve sonder eenigh hinder leveren soude, so hebben sy hem los gelaten, om de behoudenisse der broederen.
26 Ende [Iudas ] van daer treckende na Carnion ende Atergation, heeft aldaer vijf-en-twintigh duysent mannen doodt geslagen.
27 Ende na de vlucht ende neder-lage van dese, heeft hy oock sijn leger gebracht voor Ephron, een stercke stadt, in welcke een [groote ] menichte van allerley volck woonde: de dappere jongelingen staende voor de mueren vochten seer kloeckelijck: ende aldaer was een groote voor-raedt van instrumenten ende pijlen.
28 Doch sy aenroepende [Godt ] den Prince, die met kracht der vyanden macht verbreeckt, hebben de stadt ingenomen ende onderdanich gemaeckt: ende hieldender van de gene, die daer binnen waren, tot vijf ende twintigh duysent.
29 Ende van daer optreckende begaven sy haer na [de stadt ] Scythopolis, gelegen van Ierusalem ses hondert stadien.
30 Maer als de Ioden, die aldaer woonden, getuyghden van de goetgunsticheyt, die de burgers van Scythopolis haer toegedragen hadden, ende hoe beleefdelijck sy haer hadden bejegent in tijden van tegenspoet,
31 So danckten sy haer, ende vermaenden’se, dat’se oock voortaen haer volck souden goetgunstich zijn: ende als het Feest der weken aenstaende was, zijn’se te Ierusalem wederom gekomen.
32 Ende als [het Feest ], genaemt Pincxsteren, voor by was, so trocken’se op tegen Gorgiam den Velt-Oversten van Idumeen.
33 Ende trocken uyt met dry duysent te voet, ende vier hondert ruyters.
34 Ende als sy tegen hem streden, geschiedde het datter weynige van de Ioden vielen.
35 Ende sekere Dositheus, een ruyter van die van Bakenor, een kloeck man, hadde Gorgiam vast: ende hem by sijnen rock vattende leydde hem kloeckelijck henen: ende als hy desen levendigh wilde vangen, so quam daer een vervloeckt [mensche ] vande Thracische ruyters op hem aenvallen: ende sijne schouder afhouwende, ontvluchtte Gorgias na Marisa.
36 Ende als de gene die by Esdrin waren, lange vochten, ende vermoeyt waren, so riep Iudas den Heere aen, dat hy als een mede-strijder, ende als een voorganger in den strijdt wilde verschijnen:
37 Ende beginnende in sijne vaderlijcke tale een geroep met lof-sangen, viel hy onverwacht op de soldaten van Gorgias, ende dreef’se inde vlucht.
38 Ende Iudas sijn krijghs-volck by een vergadert hebbende, quam in de stadt Odollam: ende alsoo de sevende dagh haer over quam, hebben sy, na gewoonte geheylight zijnde, aldaer den Sabbath over gebracht.
39 Ende den volgenden dagh de gene die met Iuda waren, quamen ontrent dien tijt als het noodigh is sulcks te doen, om de lichamen der gene die gevallen waren wech te nemen, ende met hare bloed-vrienden te stellen in de graven harer vaderen.
40 Ende sy vonden onder de rocken van een yegelick der dooden eenige dingen die den afgoden van Iamnia geheylight waren, waer van de Wet de Ioden weert: ende het wiert een yegelick openbaer, dat sy om dese oorsake gevallen waren.
41 Soo hebben sy dan alle den Heere, den rechtveerdigen Rechter, die alle verborgene dingen openbaer maeckt, gepresen.
42 Ende tot het gebedt gekeert zijnde, baden sy dat de sonde die daer begaen was, volkomelick mochte uytgewischt worden: ende de kloeckhertige Iudas vermaende de menichte, dat’se haer wilden bewaren, dat’se sonder sonde mochten zijn, als die voor hare oogen hadden gesien ’t gene geschiet was, om der sonden wille der gene die gevallen waren.
43 Ende eenigen voor-raet gemaeckt hebbende, uyt eene hooft-schattinge, van twee duysent drachmen silvers, sondt die na Ierusalem om offerande te doen voor de sonde: gantsch wel ende beleefdelick doende, dat hy dacht op de opstandinge.
44 (Want indien hy niet en hadde verwacht, dat de gene die gevallen waren, wederom souden opstaen, so soude het te vergeefs ende dwaes geweest zijn voor de dooden te bidden.)
45 Daer beneven dat hy aenmerckte dat den genen, die Godtsalichlick ontslapen zijn, een seer schoone genade wech geleght is.
46 Een heylige ende Godtsalige gedachte. Waerom hy voor de gestorvene de versoeninge maeckte, op dat sy van de sonden souden ontslagen worden.
